اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد، چه باید کرد؟

اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد، چه باید کرد؟ معمولاً از جمله مسائلی که بعد از فوت یک شخص مطرح می­‌گردد تقسیم ارث و انحصار وراثت است.

در این صورت اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد، این درخواست وی می‌­تواند به سادگی با توافق میان ورثه به سرانجام رسیده و موضوع خاتمه پیدا ­کند.

اما اگر وارثان حاضر به توافق نباشند یا برای مذاکره در مورد میزان سهم الارث همکاری ننمایند، وارثی که سهمش را می­‌خواهد می­‌تواند به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نماید.

با مراجعه به این دفاتر، او می تواند دعاوی حقوقی را مطرح نموده و دادخواست تقسیم ترکه خود را به دادگاه عمومی حقوقی تسلیم کند.

چنانکه در مادۀ ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده است دادگاهی صلاحیت رسیدگی به دعوی تقسیم ترکه را دارد که در آخرین اقامتگاه و یا محل سکونت شخص فوت شده قرار دارد.

اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد، چه باید کرد؟

به اموال و دارایی­‌هایی که بعد از فوت فرد از وی باقی می‌­ماند و به ورثۀ او می­‌رسد ترکه می­‌گویند.

وقتی که ترکه تقسیم نشده است، اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد ساده‌­ترین راه برای دریافت آن همانطور که در بالا گفته شد تقسیم اموال متوفی به موجب یک توافق خصوصی است که به آن تقسیم­‌نامه می­‌گویند.

لازم به ذکر است که تقسیم ­نامه‌­ای که به امضای تمام وراث رسیده باشد و مورد توافق تمام آنان باشد، برای وراث الزام آور است.

البته قبل از آن لازم است که طرفین برگۀ انحصار وراثت را در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار سطح کشور در یک نوبت چاپ کنند.

سپس با رجوع به یکی از دفاتر اسناد رسمی تقسیم‌­نامه را تنظیم و اموال را بین خودشان تقسیم کنند.

اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد و نتواند با سایر ورثه بر سر تنظیم تقسیم­‌نامه به توافق برسد، حسب مادۀ ۳۰۰ قانون امور حسبی باید از داداگاه درخواست تقسیم سهم خود را از سایر ورثه بخواهد.

در ادامه در این مادۀ اشاره شده است که این درخواست می­‌تواند به صورت جمعی یا انفرادی مطرح گردد و ممانعت یکی از وراث مانع از این درخواست نیست.

در این صورت هر یک از ورثه می­‌تواند با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی در سطح شهر، دادخواست خود را که گواهی انحصار وراثتی که باید از شورای حل اختلاف دریافت شود را نیز به آن ضمیمه کرده است، به دادگاه تسلیم نماید تا فرآیند رسیدگی آغاز شود.

دادگاه نیز النهایه مطابق مقررات قانونی و احراز وجود رابطه توارث و مشاهده گواهی انحصار وراثت به پرداخت یا تحویل سهم الارث هر یک از ورثه حکم خواهد نمود.

اگر یکی از ورثه بدون اجازه دیگر وراث مال ورثه­ای را بفروشد، چه باید کرد؟

مالی که مالک آن فوت می‌­کند، طبعاً به وراث متوفی خواهد رسید و وراث مالک آن شناخته خواهند شد.

اگر شخص متوفی فقط یک وارث داشته باشد تمام ماترک به تملک وی در می­‌آید، اما مشکل زمانی خواهد بود که ورثه چند نفر باشند که در این صورت مالک مشاعی مال مورد نظر خواهند شد.

بنابراین هرگونه تصرف حقوقی در این مال مثل خرید و فروش یا اجاره دادن آن تابع عمومات مربوط به اموال مشاعی است.

در موارد بسیاری دیده می‌­شود که برخی وراثی که مال سایر وراث را نیز به هر دلیل در تصرف خود دارند، بدون رضایت آنها مبادرت به فروش آن می­‌کنند.

چنانکه گذشت با توجه به عمومات مربوط به مال مشاع و با توجه به مادۀ ۵۸۱ قانون مدنی در صورتی که یکی از شرکاء بدون اذن یا در خارج از حدود اذن، مال مشاعی با سایر ورثه را به فروش برساند این معامله به نسبت مازاد بر سهم خودش فضولی تلقی خواهد شد.

معاملۀ فضولی به معامله‌­ای می‌­گویند که یک شخص بدون داشتن اختیار از طرف دیگر آن ­را انجام می‌­دهد.

حال اگر شخص ذی­‌حق معامله را اجازه یا اصطلاحاً تنفیذ نماید معامله صحیح و دارای اثر خواهد بود.

و در صورت رد ذی­‌حق، معامله باطل می­‌شود.

باید تأکید کنیم که فروش مال ورثه‌­ای توسط یکی ورثه تا سقف سهم الارث خودش نافذ و صحیح است و نیاز به اجازۀ دیگران ندارد.

اما هرگونه تصرف در ملک مشاع مثل تحویل و تسلیم مال، منوط به اجازه تمامی شرکاء است.

تصرف یکی از ورثه در مال ورثه‌­ای مشاع

چنانچه یکی از ورثه در مال ورثه‌­ای که کل وراث در آن شریک هستند تصرف نماید، به لحاظ حقوقی دارای مسئولیت شناخته می‌­شود.

و می‌­توان از دادگاه صالح رفع تصرف او را درخواست نمود و یا به موجب  یک دادخواست خلع ید، موضوع را از دادگاه پیگیری نمود.

دادگاه پس از مشاهده ادله مرتبط نظیر شهادت شاهدان حکم رفع تصرف را صادر خواهد نمود.

و به ورثه متصرف مهلت مقتضی خواهد داد تا از ملک خارج شوند.

در غیر این صورت به طور اجباری و توسط ضابطان دادگستری اخراج خواهند شد.

جمع بندی

در مقاله حاضر اشاره شد که اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد، چه باید کرد؟ و توضیح دادیم که یک راه دریافت ترکه توافق با سایر ورثه و تنظیم یک تقسیم نامه است.

و در صورت عدم توافق می‌­توان با مراجعه به دادگاهی که در آخرین اقامتگاه و یا محل سکونت شخص فوت شده قرار دارد دعوای تقسیم ترکه را طرح نمود.

که این دادخواست می‌­تواند به صورت انفرادی یا جمعی ارائه شود.

در ادامه بیان شد که در صورتی که یکی از ورثه مال ورثه­‌ای مشاع را بفروشد این معامله به نسبت مازاد سهمِ او فضولی محسوب ­می­شود و نیازمند تنفیذ سایر ورثه است و در صورت رد آنها محکوم به بطلان خواهد بود.

البته فروش مال ورثه‌­ای تا سقف سهم الارث مانعی ندارد و نیازی به اجازه سایر ورثه در فرض اخیر نیست.

سپس اشاره شد که در صورت تصرف غیر قانونی یکی از وراث در مال مشاعی امکان درخواست صدور حکم رفع تصرف وی وجود دارد.

سوالات متداول

• اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد، چه باید کرد؟

اگر یکی از وراث سهمش را بخواهد، می‌­تواند از طریق توافق و تنظیم تقسیم­‌نامه آن را دریافت کند.

و در صورتی که توافق در دسترس نباشد باید با تقدیم دادخواست تقسیم ترکه به دادگاه، اقامه دعوا نماید که تفصیل این امر در متن مقاله مورد اشاره قرار گرفته است.

• اگر یکی از ورثه بدون اجازه دیگر وراث مال ورثه­ای را بفروشد، چه حکمی خواهد داشت؟

فروش مال ورثه‌­ای بدون رضایت ورثۀ دیگر که شریک در مال هستند معاملۀ فضولی محسوب شده و غیر نافذ خواهد بود.

که با اجازه سایر وراث دارای اثر یک عقد صحیح خواهد بود و در صورت رد سایر وراث باطل می‌شود.

• فروش سهم الارث به طور مستقل و جداگانه چه حکمی دارد؟

از آنجایی که وراث در مال ورثه‌­ای مشاع شریک محسوب می‌­شوند بنابراین هر یک از آنان می­‌تواند تا اندازه سهم خود در مال ورثه­‌ای، بدون رضایت سایر وراث، تمام یا قسمتی از سهم خود را به فروش برساند.

این اقدام نیز صحیح و قانونی است.

بنابراین بهتر است تا ورثه با بهره­مندی از یک مشاورۀ حقوقی تخصصی و آگاهی از مسائل مربوط به تقسیم ماترک و همچنین میزان سهم خود اقدام به تنظیم یک تقسیم نامه کنند.

اگر چنین توافقی امکان پذیر نیست می­‌توان از یک وکیل دادگستری ماهر و با تجربه برای طرح دعوای تقسیم ترکه تقاضای یاری نمود که به همین منظور پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که به مشاوره نیاز دارید با تیم دادفروز در ارتباط باشید.