شرایط اخذ پروانه ی کار برای اتباع

شرایط اخذ پروانه ی کار برای اتباع چیست؟ همانگونه که می‌دانید، قانونگذاران هر کشور، با توجه به افزایش مهاجرت‌ها و تاثیر آن بر وضعیت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تلاش می‌کنند تا با وضع مقررات، وضعیت اتباع را به نحوی سامان دهند که نظم عمومی کشور به هم نریزد.

از مهم‌ترین موضوعاتی که در این رابطه مطرح می‌شود بحث کار و استخدام و اشتغال اتباع بیگانه است.

اصل ممنوعیت اشتغال اتباع بیگانه

قانون‌گذار کشور ما با توجه به اقتضائات سیاسی و اقتصادی، در قانون کار مقرر کرده است که کارفرمایان ایرانی، اصولاً موظف هستند که نیروی کار مورد نیاز خود را از میان اتباع ایرانی تأمین نمایند.

البته در اکثر کشورها نیز این اصل برای حفظ منافع عمومی مورد قبول واقع گردیده است.

این اصل در ماده ۱۲۰ از مبحث سوم از قانون کار، یعنی بخش اشتغال اتباع بیگانه، مورد اشاره واقع شده است.

اتباع بیگانه نمی‌توانند در ایران مشغول به کار شوند.

مگر آن که اولاً دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده و ثانیاً مطابق قوانین و ‌آیین‌نامه‌های مربوطه، پروانه کار دریافت دارند.

کدام دسته از افراد مشمول اصل ممنوعیت کار اتباع بیگانه نمی‌باشند؟

البته باید این را هم ذکر کنیم که طبق تبصره ماده ۱۲۰ قانون کار، سه گروه از افراد مشمول اصل ممنوعیت کار اتباع بیگانه نمی‌باشند.

اولین گروه، اتباع بیگانه‌ای هستند که منحصراً در ماموریت‌های دیپلماتیک یا کنسولی به دولت ایران خدمت می‌کنند.

البته خدمت این افراد باید به تایید وزارت امور خارجه نیز برسد.

گروه دوم کارکنان و کارشناسان سازمان ملل و سازمان‌های تخصصی وابسته به آن می‌باشند.

زیرا بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی، این افراد از وضعیت و حقوق خاصی برخوردارند.

البته سمت این گروه نیز، باید مورد تایید وزارت امور خارجه باشد.

در نهایت خبرنگاران خبرگزاری‌ها و مطبوعات خارجی به شرط معامله متقابل و تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، می‌توانند در ایران به اشتغال بپردازند.

علاوه بر این، با اینکه اصولاً اشتغال اتباع بیگانه در ایران ممنوع است، اما با وجود دو شرط آنها امکان اشتغال در ایران را به صورت استثنایی دارند.

نخستین شرط آن است که اتباع بیگانه مدارک اقامتی معتبر با حق کار مشخص داشته باشند.

در ثانی، از مرجع مربوطه، گواهی کار دریافت نموده باشند.

در ادامه لازم است به بیان به شرایط دریافت این مدارک بپردازیم.

مدرک روادید با حق کار مشخص چیست؟

روادید با حق کار مشخص، مدرکی است که علاوه بر اجازه اقامت تبعه خارجی در ایران، به آنها این اجازه را می‌دهد که برای مدتی معین، قانوناً به اشتغال بپردازند.

متقاضی چنین مدرکی، نخست می‌بایست با کارفرمای ایرانی در ارتباط باشد.

همچنین کارفرمای ایرانی باید از طریق سامانه روادید الکترونیک به آدرس https://evisa.mfa.ir/fa برای شخص بیگانه درخواست روادید نماید.

مضافاً، کارفرما باید نسبت به اخذ مجوز از اداره کل اشتغال اتباع خارجی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اقدام کند.

دریافت این مدرک، شرایط خاصی داشته و بر اساس قانون کار صادر می‌گردد.

چه مدارکی برای دریافت روادید با حق کار مشخص لازم است؟

پس از تایید روادید توسط وزارت امور خارجه، متقاضی می‌بایست در کشوری که تابع آن است، مدارک ذیل را به سفارتخانه ارائه دهد.

اصل گذرنامه اتباع بیگانه

شایان ذکر است که  گذرنامه متقاضی، بایستی حداقل ۶ ماه اعتبار داشته باشد.

برگه ثبت درخواست روادید متقاضی

متقاضی باید پرینت این مدرک را از سامانه روادید الکترونیک دریافت کند.

البته اگر شخصی که به سفارتخانه ایران در کشوری دیگر مراجعه می‌کند، از تبعه آن کشور نباشد، لازم است تصویر کارت اقامت خود را در سامانه روادید الکترونیک، بارگذاری نماید.

مدارک لازم از ادارات کشور متبوع (کشوری که شخص تبعه آن است)

ممکن است سفارتخانه ایران در کشور خارجی، مدارک خاصی را از متقاضی درخواست نماید که شخص برای اطلاع از آن، باید به سایت این سفارتخانه در آن کشور مراجعه کند.

به عنوان مثال در اغلب موارد، سفارتخانه از متقاضی سندی را مبنی بر پرداخت تام مالیات در کشور خارجی و یا عدم سوء پیشینه تقاضا می‌کند که بدون وجود آن، روادیدی برای وی صادر نمی‌گردد.

رسید پرداخت هزینه‌های درخواست روادید

هزینه درخواست روادید با توجه به نوع درخواست متفاوت است.

همچنین این روادید ممکن است در صورت درخواست روادید فوری، پس از سه روز و در صورت درخواست ویزای معمولی، بعد از ۱۰ روز صادر شود.

پس از بیان این موارد، باید خاطر نشان کنیم که ارائه هرگونه مدارک جعلی و اطلاعات غیر واقعی، منجر به رد درخواست شده و ممکن است ممنوعیت ورود به ایران را در پی داشته باشد.

به علاوه اشخاص دارای روادید با حق کار ‏پس از ورود به ایران،‌‎ می‌توانند جهت خانواده خود درخواست روادید نمایند.

پس از تحویل این مدارک به سفارتخانه، فرآیند بررسی شرایط متقاضی برای صدور روادید کار (مدرک دوم مورد نیاز متقاضی) بر اساس ماده ۱۲۱ قانون کار شروع می‌شود.

شرایط اخذ پروانه ی کار برای اتباع

بر اساس ماده ۱۲۱ قانون کار، تنها در سه حالت استثنایی برای اتباع بیگانه، روادید با حق کار مشخص صادر می‌گردد.

در خصوص شرایط اخذ پروانه ی کار برای اتباع باید گفت وزارت کار و امور اجتماعی با رعایت شرایط ذیل در مورد صدور روادید با حق کار مشخص برای اتباع بیگانه موافقت و پروانه کار صادر‌خواهد کرد.

• مطابق اطلاعات موجود در وزارت کار و امور اجتماعی در میان اتباع ایرانی آماده به کار افراد داوطلب واجد تحصیلات و تخصص مشابه ‌وجود نداشته باشد.
• تبعه بیگانه دارای اطلاعات و تخصص کافی برای اشتغال به کار مورد نظر باشد.
• از تخصص تبعه بیگانه برای آموزش و جایگزینی بعدی افراد ایرانی استفاده شود.

احراز شرایط مندرج در این ماده با هیأت فنی اشتغال است.

ضوابط مربوط به تعداد اعضاء و شرایط انتخاب آنها و نحوه تشکیل جلسات‌هیأت، به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که با پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

در ادامه به تفکیک، شرایط اخذ پروانه ی کار برای اتباع را بررسی می‌کنیم.

نبود اشخاص ایرانی با تحصیلات و تخصص مشابه

اولین شرط آن است که شغل مدنظر کارفرما، بسیار تخصصی و پیچیده بوده و او نتواند از میان اتباع ایرانی، شخصی را برای ادامه فعالیت کاری استخدام کند.

در این حالت او می‌تواند از اتباع بیگانه برای انجام آن فعالیت خاص بهره ببرد.

اطلاعات و تخصص اتباع بیگانه

با توجه به اینکه استخدام اتباع بیگانه و ورود آنها به کشور، استثنایی است پس ضروری است که هیئت فنی اشتغال، صلاحیت و تخصص شغلی اتباع بیگانه را احراز کند.

هیئت اشتغال نیز این امر را بر اساس آیین نامه اجرایی ماده ۱۲۹ قانون کار، انجام می‌دهد.

حتی در طول مدت کار اتباع بیگانه‌، بر ایشان نظارت می‌کند، زیرا ممکن است اتباع بیگانه به هر دلیلی صلاحیت خود را از دست بدهند و مثلاً از کار افتاده گردند.

در این صورت مجوز ایشان نیز لغو خواهد شد.

استفاده از تخصص شخص بیگانه برای آینده

با توجه به اینکه هیچ دولتی نمی‌خواهد در امور تخصصی، وابسته اتباع بیگانه باشد و هدف نهایی آن خودکفایی است، باید بتوان از تخصص اتباع برای آموزش ایرانیان استفاده کرد که دیگر نیازی به اعطای ویزا به اتباع خارجه نباشد.

استثنائات صدور مجوز کار

با این وجود ممکن است در موارد استثنایی خود وزارت کار و امور اجتماعی راساً و بدون احراز شرایط فوق، برای اتباع بیگانه پروانه کار صادر کند و موارد آن، در ماده ۱۲۲ مندرج هستند.

• تبعه بیگانه‌ای که حداقل ده سال مداوم در ایران اقامت داشته باشد.
• بیگانه‌ای که دارای همسر ایرانی باشد.
• مهاجرین کشورهای بیگانه خصوصاً کشورهای اسلامی و پناهندگان سیاسی به شرط داشتن کارت معتبر مهاجرت و یا پناهندگی و پس از‌موافقت کتبی وزارتخانه‌های کشور و امور خارجه.

پس تشریفاتی که در ماده ۱۲۱ در خصوص احراز صلاحیت فنی و تخصصی اتباع بیگانه بیان گردید، در خصوص این سه گروه اجرا نمی‌شود.

برای مثال اگر شخصی افغانستانی با زن ایرانی ازدواج کند، بدون آنکه نیاز باشد صلاحیت تخصصی او احراز شود، روادید با حق مشخص کار به وی توسط وزارت کار و تعاون اجتماعی اعطا خواهد شد.

جمع بندی

در این نوشته تلاش کردیم تا شرایط اخذ پروانه ی کار برای اتباع و همچنین تشریفات و مدارک مورد نیاز را مورد بررسی قرار دهیم.

همانگونه که بیان شد، استخدام بیگانگان در هر کشور امری استثنایی بوده و فقط در شرایط نیاز تخصصی کارفرما یا در شرایطی خاص، به ایشان روادیدی با حق کار مشخص اعطا می‌گردد.

سوالات متداول

• آیا اتباع بیگانه در ایران حق کار دارند؟

خیر؛ اصولاً اتباع بیگانه در ایران نمی‌توانند کار کنند مگر اینکه روادید با حق کار داشته باشند.

هیئت فنی اشتغال نیز باید صلاحیت تخصصی آنان را تایید کند.

با این وجود، در این خصوص استثنائاتی وجود دارد.

• چه مدارکی برای کار اتباع بیگانه مورد نیاز است؟

اتباع بیگانه باید مدارک اقامتی معتبر داشته و ثانیاً باید از وزارت کار و با تایید هیئت اشتغال، گواهی کار دریافت نموده باشند.

وگرنه به کارگیری غیر مجاز اتباع بیگانه در قانون کار جرم انگاری شده است.

• چگونه صلاحیت تخصصی اتباع بیگانه احراز می‌شود؟

هیئت‌های فنی اشتغال بر اساس آیین نامه اجرایی ماده ۱۲۹ قانون کار، نخست صلاحیت اتباع بیگانه را بررسی نموده و در صورت صلاح‌دید، به وی اجازه کار در ایران را اعطا می‌کنند.

اگر در خصوص شرایط اخذ پروانه ی کار برای اتباع یا نحوه احراز صلاحیت تخصصی و فنی ابهامی دارید، مشاورین موسسه دادفروز آماده‌اند تا با ارائه مشاوره حقوقی، شما را از حقوق و تکالیف اتباع خارجه در این رابطه آگاه سازند.