شرایط صدور اجراییه برای چک در اداره ثبت چیست؟ چک‌های برگشتی یکی از مهم‌ترین مسائلی هستند که در دعاوی تجاری مطرح می‌شوند و افرادی که با چک برگشتی مواجه هستند، برای وصول مطالبات خود باید از طریق قانونی اقدام کنند.
با توجه به رواج بسیار زیاد چک در امور بانکی، معاملات میان تجار و اشخاص عادی، قانونگذار روش‌های مختلفی را برای وصول وجه چک و حمایت از صاحبان چک مقرر نموده است.
حال یکی از روش‌های قانونی برای وصول وجه چک‌های برگشتی، صدور اجراییه از طریق اداره ثبت است.
در این مطلب به بررسی شرایط صدور اجراییه برای چک در اداره ثبت خواهیم پرداخت و مراحل این فرآیند را به تفصیل توضیح می‌دهیم.
فهرست مطالب
چک چیست؟
یک سند تجاری است که از دیرباز در سیستم مالی و اقتصادی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته در بسیاری از کشورهای جهان نیز رایج است.
تا جایی که کنوانسیون ژنو در خصوص اسناد تجاری به این سند توجه ویژه‌ای نموده است.
با این حال، در صورتی که چک پرداخت نشود یا به اصطلاح برگشت بخورد، دارنده چک می‌تواند برای وصول مبلغ آن اقدام کند.
یکی از سریع‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای وصول مطالبات ناشی از چک‌های برگشتی، درخواست صدور اجراییه از اداره ثبت است.
برای تحقق این هدف، دارنده چک می‌تواند بدون نیاز به مراجعه به دادگاه، از اداره ثبت درخواست اجراییه کند.
بدین‌وسیله حقوق خود را به‌طور سریع‌تر وصول نماید تا مامورین این اداره فورا اموال صادرکننده را توقیف نمایند.
شرایط صدور اجراییه برای چک در اداره ثبت
برای آنکه شخص دارنده چک بتواند از اداره ثبت، اجراییه برای وصول مطالبات ناشی از چک برگشتی دریافت کند، شرایط خاصی وجود دارد.
این شرایط شامل موارد زیر است.
وجود چک برگشتی
اولین شرط برای درخواست اجراییه، این است که چک باید از سوی بانک برگشت خورده باشد.
بدین معنا که دارنده چک باید گواهی عدم پرداخت از بانک را ارائه دهد تا ثابت کند که مبلغ چک پرداخت نشده است.
هیچ سند دیگری غیر از گواهی پرداخت نمی‌تواند جایگزین این سند شود.
حتی به فرض اگر خود صادرکننده در پیامکی به دارنده چک اعلام کند که موجودی کافی در حساب او وجود ندارد.
همچنین اگر موجودی حساب صادرکننده ناکافی باشد، دارنده چک می‌تواند تا میزان موجودی چک را نقد کند.
سپس برای باقیمانده آن، گواهی عدم پرداخت دریافت کرده و تقاضای صدور اجراییه نماید.
چک به‌طور صحیح تنظیم شده باشد
باید از لحاظ قانونی چک معتبر باشد.
برای مثال، تاریخ، امضاء و مبلغ چک باید به‌طور صحیح و طبق قانون ثبت شده باشد.
همچنین اگر بر چک انگیزه نامشروعی (مثل قمار) ذکر شده باشد، چنین چکی از لحاظ حقوقی نامعتبر است و هیچگاه نمی‌توان آن را نقد نمود.
ارائه گواهی عدم پرداخت
دارنده چک باید گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کرده باشد که نشان‌دهنده این است که چک به دلیل عدم موجودی یا به دلایل دیگر برگشت خورده است.
در این گواهی علت عدم پرداخت ذکر می‌گردد و به آن شناسه خاصی توسط بانک اختصاص می‌یابد.
ارسال درخواست اجراییه به اداره ثبت
پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، دارنده چک می‌تواند از اداره ثبت درخواست اجراییه کند.
در این مرحله، اداره ثبت پس از بررسی مدارک، دستور صدور اجراییه را صادر خواهد کرد.
مراحل صدور اجراییه در اداره ثبت
پس از ارسال درخواست و ارائه مدارک لازم، فرآیند صدور اجراییه از طریق اداره ثبت به شرح زیر است.
ارائه درخواست اجراییه
دارنده چک ابتدا باید درخواست خود را همراه با مدارک لازم به اداره ثبت ارسال کند.
این مدارک شامل چک برگشتی، گواهی عدم پرداخت از بانک و سایر مستندات مرتبط با چک می‌باشد.
بررسی مدارک
اداره ثبت مدارک ارائه‌شده را بررسی کرده و در صورت تایید صحت آن‌ها، دستور صدور اجراییه را صادر می‌کند.
همچنین ممکن است در قانون شرایط خاصی برای صدور اجراییه چک مشخص شده باشد.
به عنوان مثال اجراییه چک تنها علیه صادرکننده چک و شخص صاحب حساب صادر می‌شود.
نمی‌توانیم علیه ظهرنویسان چک، بدون رسیدگی دادگاه به موضوع درخواست اجراییه ثبتی نماییم.
صدور اجراییه
پس از تایید مدارک و بررسی شرایط قانونی، اداره ثبت اجراییه را صادر می‌کند.
به این ترتیب، فرآیند وصول وجه چک آغاز می‌شود.
اجرای حکم
پس از صدور اجراییه، اقدامات اجرایی توسط مأمورین اداره ثبت برای وصول وجه چک آغاز می‌شود.
این اقدامات ممکن است شامل توقیف اموال، حساب‌ها و دیگر دارایی‌های صادرکننده چک باشد.
نکات مهم در صدور اجراییه
اگرچه صدور اجراییه از اداره ثبت یک فرآیند سریع است، اما نکاتی وجود دارد که دارنده چک باید از آن‌ها آگاه باشد.
از جمله این نکات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
برای درخواست اجراییه، تمام اطلاعات چک باید صحیح و معتبر باشد.
در غیر این صورت، ممکن است درخواست اجراییه رد شود.
مثلاً ممکن است بانک تطابق امضای روی چک را با امضای واقعی شخص صاحب حساب احراز نکند و این موضوع در گواهی عدم پرداخت ذکر شود.
در این صورت اداره ثبت نیز اجراییه صادر نخواهد نمود.
علاوه بر این، ممکن است صادرکننده چک در مراجع کیفری، در خصوص جعل امضای وی در صدور چک شکایت کیفری نماید.
اگر مقام قضایی مربوطه، احتمال وقوع جعل را بالا تشخیص دهد، ممکن است دستور دهد تا فرآیند اجرا متوقف شود تا رسیدگی و صدور حکم قطعی در خصوص جعل پایان بپذیرد و اداره ثبت نیز موظف به پذیرش این دستور می‌باشد.
اگر صادرکننده چک اموال یا موجودی کافی برای پرداخت مبلغ چک نداشته باشد، اقدامات اجرایی ممکن است متوقف شود تا زمانی که وی توانایی پرداخت پیدا کند.
در حقوق به این حالت، اعسار می‌گوییم.
حتی ممکن است به دلیل اعلان ورشکستگی صادر کننده در صورتی که او تاجر باشد، فرایند اجرا با مانع رو به رو گردد.
اگر صادرکننده چک به اجراییه اعتراض کند، ممکن است روند اجرایی با تأخیر روبه‌رو شود.
در چنین شرایطی، نیاز به پیگیری‌های قانونی و صرف زمان بیشتری بیشتری خواهد بود.
هرچند داشتن وکیل دعاوی چک می‌تواند به تسریع نقد شدن چک و جلوگیری از تعویق واهی فرایند دریافت وجه چک کمک کند.
نتیجه‌گیری
صدور اجراییه از اداره ثبت برای وصول مطالبات چک‌های برگشتی یک روش سریع و مؤثر برای دریافت وجه نوشته شده بر چک‌های برگشتی است.
دارنده چک با ارائه مدارک معتبر می‌تواند از این روش استفاده کرده و در کمترین زمان ممکن، مطالبات خود را وصول کند.
با این حال، رعایت دقیق شرایط قانونی و آگاهی از جزئیات این فرآیند می‌تواند کمک زیادی به موفقیت در این زمینه کند.
در صورت نیاز به مشاوره بیشتر و پیگیری حقوقی، مشاوره با یک وکیل متخصص در این زمینه در موسسه حقوقی دادفروز می‌تواند به شما کمک کند تا تمامی مراحل به‌طور قانونی و صحیح طی شوند.
سوالات متداول
- آیا می‌توان برای چک‌های صادرشده از خارج از کشور درخواست اجراییه از اداره ثبت کرد؟
بله، اگر چک صادر شده در داخل ایران باشد و در بانک‌های ایران برگشت خورده باشد، می‌توان درخواست اجراییه کرد.
- اگر چک مفقود شده باشد، آیا باز هم می‌توان درخواست اجراییه کرد؟
در صورتی که چک مفقود شده باشد و گواهی از بانک مبنی بر برگشت آن وجود داشته باشد، می‌توان از طریق اداره ثبت اجراییه دریافت کرد.
- آیا امکان توافق در این زمینه وجود دارد اگر صادرکننده چک بخواهد پرداخت وجه را به‌صورت اقساطی انجام دهد؟
بله، در بسیاری از موارد، صادرکننده چک و دارنده آن می‌توانند با توافق یکدیگر شرایط پرداخت اقساطی را تعیین کنند.
البته باید این توافق به‌صورت کتبی ثبت شود.
همچنین صادرکننده چک نمی‌تواند دارنده چک را مجبور به قبول اقساطی وجه کند و موافقت او شرط است.
با سلام من فکر می‌کنم طرف مقابل به مامور اجرا رشوه داده که تونسته دستور تخلیه بگیرد چیکار باید بکنم؟
سلام فرقی داره طرف دعوای فک رهن چه بانکی باشه؟ طرف ما یه بانکیه که میگن خیلی دولت پشتشه.
سلام موقع ساخت، خود سازنده به ما وام داد الان سند رو گرو نگه داشته و میگه تا ندین سندتون رو نمیدم، چیکار باید بکنم؟
سلام وکیل از طرف ما به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می‌کند؟
چکم برگشت خورده، می‌تونم سریع از طرف شکایت کنم یا باید صبر کنم؟
رفتم بانک گفتن چک مسدود شده، یعنی چی؟ چطور می‌تونم پولمو بگیرم؟