شکایت از کلاهبردار تحصیلی؛ پیگیری و نحوه بازگشت پول

شکایت از کلاهبردار تحصیلی چگونه است؟ در سال‌های اخیر، گسترش چشمگیر تمایل دانشجویان و خانواده‌ها به ادامه تحصیل در خارج از کشور یا شرکت در دوره‌های آموزشی بین‌المللی باعث شده است بازار مهاجرت تحصیلی و خدمات آموزشی رونق بی‌سابقه‌ای پیدا کند.

همین افزایش تقاضا، بستر مناسبی برای رشد یک پدیده نگران‌کننده فراهم کرده است: کلاهبرداری تحصیلی.

افراد سودجو با وعده‌هایی وسوسه‌کننده مانند «پذیرش تضمینی»، «ویزا بدون مدرک زبان»، «صدور فوری مدارک معتبر خارجی»، «تحصیل ارزان در بهترین دانشگاه‌ها» یا «کار هم‌زمان با تحصیل» اعتماد مردم را جلب می‌کنند و مبالغ سنگینی دریافت می‌نمایند اما پس از مدتی یا ناپدید می‌شوند یا بهانه‌تراشی می‌کنند و خدماتی که وعده داده‌اند را ارائه نمی‌دهند.

در چنین شرایطی، بسیاری از افراد قربانی نمی‌دانند برای مطرح نمودن دعاوی کیفری چگونه باید اقدام کنند، از چه مرجعی باید شکایت کنند، چه مدارکی لازم است، مدت‌زمان رسیدگی چقدر خواهد بود و مهم‌تر از همه اینکه آیا امیدی به بازگشت پول وجود دارد یا نه.

با توجه به دعاوی کلاهبرداری این مطلب با هدف آگاهی‌بخشی حقوقی، کمک به مردم در تصمیم‌گیری صحیح و ارائه یک نقشه راه کاملاً قابل فهم تهیه شده است.

ماهیت کلاهبرداری تحصیلی و جایگاه آن در حقوق ایران

کلاهبرداری تحصیلی عنوانی جدید و نوظهور است؛ اما از نظر حقوقی در قالب مفاهیم قدیمی و کلاسیک کلاهبرداری بررسی می‌شود.

مطابق ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری، هر کس با استفاده از وسایل متقلبانه مال غیر را ببرد، مرتکب کلاهبرداری شده است.

در پرونده‌های مربوط به تحصیل یا مهاجرت تحصیلی، متقلبان معمولاً از ابزارهایی مانند تبلیغات پرزرق‌وبرق، قراردادهای جعلی، رسیدهای غیرواقعی از دانشگاه‌ها، استفاده از نام مؤسسات شناخته‌شده بدون مجوز یا مدارک ساختگی استفاده می‌کنند.

• به‌عنوان مثال ارسال نامه پذیرش جعلی از دانشگاه خارجی، ارائه رسید پرداخت‌های غیرواقعی، ایجاد سایت‌های مشابه دانشگاه‌های معتبر و وعده‌های غیرمعمول مانند «پذیرش بدون معدل» یا «بورسیه ۱۰۰ درصد بدون شرط».

این اقدامات مصداق کامل «استفاده از وسایل متقلبانه» است و شکایت از کلاهبردار تحصیلی به‌طور کامل تحت شمول قوانین کیفری ایران قرار می‌گیرد.

شکایت از کلاهبردار تحصیلی چه مراحلی دارد؟

بسیاری از قربانیان سردرگم‌اند و نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند.

در ادامه یک مسیر کاملاً شفاف ارائه می‌شود.

اولین و مهم‌ترین گام، گردآوری همه اسنادی است که نشان می‌دهد متهم با وعده‌های دروغین از شما پول گرفته است.

مدارک متداول شامل موارد زیر است.

• رسیدهای پرداخت (کارت‌به‌کارت، واریز بانکی، پرداخت ارزی، پرداخت اینترنتی).
• قراردادهای خرید خدمات آموزشی یا مهاجرتی.
• مکاتبات واتساپ، تلگرام، ایمیل یا پیامک.
• فایل‌های صوتی، در مواردی که ضبط با شرایط قانونی انجام شده باشد.
• تبلیغات وب‌سایت یا صفحات اجتماعی.
• اسکرین‌شات از مکالمات یا ادعاهای کاذب.
• معرفی‌نامه‌های جعلی دانشگاه یا مؤسسه خارجی.

هرچه مدارک شما بیشتر باشد، شانس موفقیت در شکایت از کلاهبردار تحصیلی بسیار افزایش می‌یابد.

ثبت شکواییه در سامانه ثنا

امروزه تمامی شکایات افراد حقیقی و حقوقی از طریق سامانه ثنا ثبت می‌شود.

در این سامانه باید شرح کامل واقعه، مدارک پیوست و مشخصات متهم درج شود.

قربانی باید در شکواییه توضیح دهد که چگونه فریب خورده، چه مبلغی پرداخت کرده و چه خدماتی وعده داده شده ولی انجام نشده است.

پس از ثبت شکواییه، پرونده به دادسرای عمومی و انقلاب ارجاع می‌شود.

دادسرای صالح معمولاً محلی است که قرارداد امضا شده، پول پرداخت شده، دفتر یا مؤسسه جعلی فعالیت داشته یا جایی که جرم به‌صورت الکترونیک رخ داده است.

در این مرحله بازپرس پرونده تشکیل می‌دهد و ممکن است برای توضیح بیشتر از شما دعوت شود.

ارجاع پرونده به پلیس آگاهی

بازپرس معمولاً پرونده را برای بررسی تخصصی به پلیس آگاهی ارجاع می‌دهد.

در این مرحله، پلیس سوابق کیفری متهم، شماره تماس‌ها، حساب‌های بانکی و تراکنش‌های مشکوک، تبلیغات انجام‌شده و فعالیت‌های اینترنتی و مجوزهای مرتبط را بررسی می‌کند.

در بسیاری از موارد، صرف احضار متهم باعث می‌شود او بخش یا کل وجه را بازگرداند تا از بازداشت فرار کند.

ارسال پرونده به دادگاه کیفری و صدور حکم

پس از تکمیل تحقیقات، پرونده به دادگاه کیفری ارجاع می‌شود و قاضی بر اساس مدارک و شواهد موجود می‌تواند حکم حبس برای مرتکب، بازگرداندن کل مبلغ پرداختی (رد مال)، پرداخت جزای نقدی، ممنوعیت فعالیت یا حتی تعطیلی دفتر و سایت مؤسسه جعلی را صادر کند.

این مرحله، نقطه تعیین تکلیف قانونی پرونده است.

روش‌های قانونی بازگشت پول

در ادامه روش‌هایی که از طریق آن چول مالباخته بازگردانده می‌شود مورد معرفی قرار می‌گیرد.

رد مال در حکم کیفری

قاضی موظف است در صورت اثبات جرم، متهم را به بازگرداندن کل مبلغ پرداخت‌شده محکوم کند.

این حکم الزام‌آور است.

توقیف اموال کلاهبردار

اگر پول قابل ردیابی نباشد یا متهم از بازگرداندن آن امتناع کند، اموال وی (حساب بانکی، خودرو، ملک، حقوق، چک‌ها و …) توقیف می‌شود.

دادخواست حقوقی برای مطالبه خسارت

اگر علاوه بر اصل مبلغ، خسارت‌های دیگری مانند هزینه بلیت، هزینه ترجمه مدارک، خسارت زمانی، خسارت روحی یا خسارت از دست رفتن یک ترم تحصیلی رخ داده باشد، می‌توان آن را در دادگاه حقوقی مطالبه کرد.

سازش در مرحله پلیس آگاهی

در بسیاری از پرونده‌ها، متهم ترجیح می‌دهد برای جلوگیری از بازداشت، مبلغ را بازگرداند. این سازش قابل ثبت و اجرایی است.

نقش وکیل متخصص در روند شکایت

پرونده‌های کلاهبرداری تحصیلی معمولاً شامل اسناد چندزبانه، قراردادهای پیچیده، تراکنش‌های ارزی و ارتباط با مؤسسات خارجی هستند.

یک وکیل متخصص می‌تواند مدارک را به‌صورت استاندارد و کامل ارائه کرده، توقیف سریع اموال را از بازپرس درخواست کند، روند تحقیقات پلیس را تسریع نماید و از سوء‌استفاده متهم برای کاهش امکان بازگشت پول جلوگیری کند.

همچنین، حضور وکیل در مذاکرات اولیه شانس سازش و بازگشت فوری وجه را افزایش می‌دهد.

تجربه نشان داده است که پیگیری پرونده توسط افراد غیرمتخصص اغلب باعث از بین رفتن آثار جرم و کاهش احتمال بازگشت پول می‌شود.

بررسی مجوزهای واقعی مؤسسات آموزشی

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از کلاهبرداری، بررسی مجوزهای مؤسسات است.

مؤسسه‌ای که خدمات مهاجرت یا خدمات تحصیلی ارائه می‌دهد، باید دارای شماره ثبت معتبر باشد، در سامانه وزارت علوم یا وزارت کار رکورد رسمی داشته باشد، در صورت ارائه خدمات مهاجرتی، مجوز رسمی داشته باشد و قرارداد استاندارد با مهر و امضاء ارائه کند.

اگر هیچ‌یک از این موارد وجود نداشته باشد، احتمال کلاهبرداری بسیار بالاست.

نتیجه‌گیری

پرونده‌های مربوط به کلاهبرداری تحصیلی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین پرونده‌های کیفری هستند.

از یک طرف، قربانیان اغلب جوانانی هستند که برای آینده تحصیلی یا شغلی خود برنامه‌ریزی کرده‌اند و با از دست رفتن پول خود دچار اضطراب و ناامیدی می‌شوند.

از طرف دیگر، متقلبان معمولاً با برنامه‌ریزی و مهارت زیاد اقدام می‌کنند، اسناد جعلی ارائه می‌دهند و تلاش می‌کنند آثار جرم را پنهان کنند.

در چنین شرایطی، اقدام سریع، جمع‌آوری دقیق مدارک، ثبت فوری شکایت و پیگیری حرفه‌ای نقش تعیین‌کننده دارد.

مشاوره اولیه با یک وکیل متخصص می‌تواند مسیر شکایت را شفاف کند و احتمال بازگشت پول را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

اگر شما یا یکی از نزدیکان‌تان درگیر چنین پرونده‌ای شده‌اید، می‌توانید برای بررسی مدارک، تنظیم شکواییه و پیگیری کامل شکایت از کلاهبردار تحصیلی با مؤسسه حقوقی دادفروز تماس بگیرید.

تیم ما با سال‌ها تجربه در پرونده‌های مشابه، می‌تواند از همان ابتدا بهترین مسیر حقوقی را برای شما انتخاب کند.

سؤالات متداول

• برای شکایت از کلاهبردار تحصیلی چه مدارکی لازم است؟

رسید پرداخت، قرارداد، مکاتبات، اسکرین‌شات از تبلیغات، نامه‌های جعلی پذیرش و هر مدرکی که نشان دهد شما فریب خورده‌اید.

• در پرونده‌های کلاهبرداری تحصیلی امکان بازگشت پول وجود دارد؟

بله، با حکم رد مال، توقیف اموال یا سازش در پلیس، امکان بازگشت کل مبلغ وجود دارد؛ البته سرعت اقدام نقش اساسی دارد.

• اگر کلاهبردار خارج از کشور فرار کرده باشد چه باید کرد؟

با طرح شکایت، امکان پیگیری داخلی، مسدودسازی حساب‌ها، بررسی تراکنش‌ها و اقدامات پلیسی وجود دارد.

هرچند این نوع پرونده‌ها تخصصی‌تر هستند ولی همچنان قابل پیگیری‌اند.