عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت چه پیامدی دارد؟ مقررات مربوط به ارث و انحصار وراثت، از قواعد آمره و غیرقابل تخطی هستند و هیچکس نمی‌تواند بدون رعایت تشریفات تقسیم ارث، مدعی مالکیت بر اموال متوفی شود.
بر همین اساس است که ورثه باید حق خود را بر مال الارث اثبات نموده، سپس از مال مورد نظر استفاده کنند.
با توجه به دعاوی حقوقی مطروحه می‌توان گفت که ورثه قبل از انجام تشریفات مربوط به کسب گواهی انحصار وراثت، قبل از انجام اقداماتی مانند پرداخت بدهی‌های شخص متوفی، حق تصرف در مال را ندارند.
از طرفی، تصرف در چنین مالی اصولاً تصرف در مال غیر محسوب می‌گردد که ضمانت اجرای حقوقی دارد.
با توجه به این مقدمه، نخست لازم است تا مفهوم ارث را بشناسیم تا بدانیم اگر در انحصار وراثت وراث همکاری نکنند چه کار باید کرد؟
به عبارت دیگر عدم همکاری وراث برای انحصار وراثت چه ضمانت اجرایی دارد.
فهرست مطالب
ارث چیست؟
برای شناخت مجازات عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت، نخست باید معنای ارث را بدانیم.
در واقع عدم همکاری وراث برای انحصار وراثت، زمانی موجب مسئولیت ایشان می‌شود که ایشان از روی عمد، مقررات مربوط به تقسیم ارث را رعایت نکنند.
اگر در انحصار وراثت وراث همکاری نکنند، به اخراج از ملک و پرداخت خسارت محکوم می‌شوند.
هنگامی که شخصی فوت می‌کند، باید تکلیف اموال و دارایی او مشخص شود.
بدین منظور نظام های حقوقی بر این عقیده‌اند که پس از فوت فرد، اموال متوفی به خویشان و بستگان نزدیک او می‌رسد.
البته در اینکه خویشان نزدیک متوفی چه اشخاصی‌اند، بین نظام‌های حقوقی اختلاف وجود دارد، ولی اصل انتقال دارایی متوفی به بستگان و وارثان متوفی را همه پذیرفته‌اند.
حقوق ما نیز به تبع فقه امامیه، اصل وراثت خویشان نزدیک را از طریق نظام طبقاتی و درجاتی اعمال کرده است.
ذکر این نکته هم لازم است که انتقال اموال از طریق ارث، به صورت قهری و رایگان صورت می‌گیرد و رضایت و خواست متوفی و وارثان در تحقق آن نقشی ندارد.
به همین دلیل بند ۲ ماده ۱۴۰ قانون مدنی، ارث را یکی از اسباب تملک در عرض سایر اسباب ارادی تملک قرار داده است تا نشان دهد تملک ناشی از ارث ارادی نیست.
به عبارت دیگر عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت قابل قبول نیست.
اگر در انحصار وراثت وراث همکاری نکنند، ممکن است به اخراج و پرداخت خسارت محکوم شوند و عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت به هیچ‌وجه پذیرفته نیست.
بررسی واژه ارث
ارث در لغت از ریشه وِرث و مصدر ثلاثی مجرد است و در معنای اسم مفعول نیز استعمال می‌شود.
از نظر لغوی ارث به معنای بقا است و وارث نیز به معنای باقی به کار می‌رود و سهم هر وارث بر حسب قانون محاسبه خواهد شد.
پس عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت به هیچ‌وجه پذیرفته نیست.
مثلاً نمی‌توان با رضایت چندی از وراث، عدم همکاری وراث برای انحصار وراثت را توجیه نمود.
وراث چه کسانی هستند؟
حال که می‌دانیم عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت موجه نیست، باید بدانیم چه کسانی وارث محسوب می‌شوند.
از منظر قانون مدنی و در حقوق ایران، وراث به سه طبقه زیر تقسیم می‌گردند.
- طبقه اول ورثه شامل پدر و مادر، فرزند، همسر و نوه متوفی است.
- دومین طبقه شامل پدربزرگ و مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آن‌ها خواهد بود.
- طبقه سوم ورثه عمه، عمو، دایی، خاله و فرزندان برادران و خواهران پدر و مادر متوفی هستند.
عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت چگونه است؟
همکاری وراث برای انحصار وراثت، اشکال گوناگونی دارد.
معمولاً از طرف کسانی انجام می‌شود که از مقررات تقسیم ارث آگاه نبوده و یا به آن بی‌توجه هستند.
در هر صورت اگر در انحصار وراثت وراث همکاری نکنند، هیچ حقی برای آنان ایجاد نمی‌شود.
ممکن است در بعضی موارد یکی از وراث در خصوص تعیین وکیل مشترک ورثه، کارشکنی کند یا خود شخصاً از مال متوفی، بدون اذن دیگران استفاده کند.
در چنین حالتی ممکن است حق سایر ورثه مورد تهدید قرار بگیرد.
پس نیاز هست ایشان اقداماتی را در جهت ممانعت از شخص بی‌توجه به تشریفات تقسیم ارث انجام دهند.
اگر با عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت مواجه شدیم، چه کنیم؟
در فرض عدم همکاری وراث برای انحصار وراثت، در وهله اول با استفاده از صلح و سازش و آگاه نمودن وی از تشریفات قانونی تقسیم ارث، او را مجاب به همکاری با سایر ورثه کنید تا در دادگاه حقوقی محکوم نشود.
بهتر است نخست اقدامات مسالمت آمیز انجام شود.
زیرا طرح دعوای حقوقی و کیفری علیه وارث متخلف، هم زمان زیادی را از سایر ورثه می‌گیرد و همچنین ممکن است تشریفات طولانی تقسیم مال الارث را حتی طولانی‌تر نیز نماید.
پس اگر در انحصار وراثت وراث همکاری نکنند، سودمندترین راه حل، مصالحه و گفتگو است.
وراث باید به عنوان آخرین راه، اقدام به طرح دعوای خلع ید از ملک مشاعی نمایند تا او را از تصرف در مال متوفی، از طریق قانونی منع کنند.
دعوای خلع ید در مقابل ورثه
در این دعوا، از تصرف ناحق بعضی از وارثین تا رسیدگی دادگاه ممانعت می‌شود.
باید گفت در دعوای خلع ید، دادگاه در صورتی حکم علیه خوانده صادر می نماید که سایر ورثه معترض با ارائه ادله ی مناسب، مالکیت خود را نسبت به ملک مورد دعوا که خوانده آن را انکار می نماید و نیز غاصبانه بودن ید خوانده اثبات کند.
منظور از غاصبانه بودن ید وارث در صورت عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت، این است که شخص بدون اینکه از طرف تمام وارثان، اجازه استفاده و سکونت در ملک را داشته باشد، این اقدام را انجام دهد.
به عبارتی دیگر، اگر در انحصار وراثت وراث همکاری نکنند و از همه ورثه اذن نگیرند، به ناحق از ملک استفاده کرده‌اند و ید آن‌ها ضمانی می‌باشد.
قانون اجرای احکام مدنی در ماده ۴۳، به موضوع املاک شریکی یا مشاعی ورثه توجه کرده است.
در مواردی که حکم خلع ید، علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک و در قسمتی از ملک مشاع صادر شده باشد، شخص از همه ملک، خلع ید خواهد شد.
اما تصرف محکوم له در ملک خلع ید شده، مشمول مقررات املاک مشاعی است.
همچنین باید خاطر نشان کنیم که اگر یکی از ورثه بدون اجازه در ملک متوفی تصرف کند، ضامن همه خساراتی است که بر ملک وارد می‌شود.
حتی اگر خود او نقشی در ایجاد خسارت نداشته است.
دعوای خلع ید با توجه به ماده ۵۸۲ قانون مدنی
به این دعوا در ماده ۵۸۲ قانون مدنی پرداخته شده است.
شریکی که بدون اجازه یا در خارج از حدود اذن، تصرف در اموال شرکت نمایند، ضامن است.
اگر هیچ یک از روش های بالا کاربردی نداشت، دادگاه موظف است جلسه دادرسی را بدون حضور ورثه‌ای که همکاری نمی‌کند، تشکیل دهد.
در این صورت، حکم صادر شده از طرف دادگاه غیابی است و در آن سهم هر یک از وراث مشخص خواهد شد.
نتیجه‌گیری
ما در این نوشته توضیح دادیم که هیچ کدام از ورثه قبل از تقسیم مال ارث، حق ندارد بدون اجازه سایر ورثه از مال استفاده کند.
در غیر این صورت، می‌توان از او در قالب دعوای خلع ید از ملک مشاعی شکایت نمود.
سوالات متداول
- عدم همکاری ورثه برای انحصار وراثت به چه معناست؟
منظور از این موضوع این است که یکی از ورثه، به تشریفات قانونی تقسیم مال متوفی، بی توجه باشد یا از آن آگاه نباشد.
- در صورت عدم همکاری وراث برای انحصار وراثت چه کار کنم؟
اگر یکی از وراث به هیچ‌وجه تن به مصالحه و گفتگو نمی‌دهد، لازم است در مقابل او در قالب دعوای خلع ید از ملک مشاعی، طرح دعوا نماییم.
- در صورتی که در انحصار وراثت وراث همکاری نکنند چه مسئولیتی دارند؟
وراث متخلف در این حالت، ضامن همه خساراتی هستند که به مال در دست آن‌ها وارد می‌شود.
هرچند که مستقیماً در ورود خسارت مقصر نباشند.
دعوای خلع ید نیازمند ارائه اسناد و دلایل متعددی است.
همچنین، اثبات شرایط آن نیازمند راهنمایی حقوقی مشاوران خبره است که در این راستا، مشاوران حقوقی دادفروز آماده راهنمایی شما بزرگواران می‌باشند.
سلام شب خوش و خسته نباشید آیا برای وکلای محترم شما مقدور هست که هزینه حق الوکاله پرونده انحصار وراثت را در آغاز و اول دریافت نکنند چون من هیچ پولی ندارم که هزینه کنم واقعا مستاصل و ناچار دست روی دست گذاشتم و هچ کاری برای گرفتن ارث نکردم
منشکرم
با سلام
ایا برای انحصار وراثت اگر فرزنده اول مادرش طلاق گرفته باشد نیازی به طلاق نامه برای شورای حل اختلاف دارد
سلام،درسال۹۹ماده۱۰۰اعلام قلع وقمع برای مغازه ام صادرکردوبنده ازروی ناآگاهی به دیوان عدالت اعتراض نکردم،لذالآن میتوانم اعتراض کنم
سلام، من پدرشوهرم پنجاه سال فوت شده است مادرشوهرم شرکت مینوکارمیکردوحقوق میگیردالان ۹۲سالش،پسربزرگش فوت شده، شوهرمن چهارمین فرزندش هست، چهارفرزندداشت دوپسر، دوتادخترالان سه تاشدن، بعدازبازنشستگیش یه خونه ویلایی نیمه ساخته خریدداده به مابدون هیچ مدرکی ماخونه روتکمیل کردیم والان حدود۳۰سال هستش اقامت داریم توی این خونه الان به شوهرم گفته بروبیرون من خونه ام رومیخوام ایامیتونه ماروبیرون کنه؟
سلام وقت بخیر
من با بردارم یک ملک فروختیم و پول آنرا در بانک سپرده کردیم و طبق اعتماد که به هم داشتیم برداشت را هر یک به تنهایی انتخاب کردیم و بعد از چند ماه با هم در کار دیگه ای به اختلاف خوردیم و برادرم رفته بانک و تمامی سپرده ها و باطل کرده و پول آنرا ریخته به حساب خودش و الان پول ها رو پس نمیده و برای کار دیگمون هی بهونه میاره به نظرتون این خیانت در امانت هست ؟ و آیا کاری می تونم انجام بدم؟