تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید چیست؟ قانونگذار در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مدنی، از مالک ملک و حتی کسی که نسبت به ملک تصرف مالکانه دارد، ولی به صورت رسمی دارای سند مالکیت نیست، حمایت نموده است.
همچنین تلاش کرده تا او با شکایت از متصرف غیرقانونی ملک، علاوه بر بازپس‌گیری ملک خود، بتواند تمامی خسارات مربوط به دوران تصرف غیرمجاز را نیز مطالبه نماید.
حال دو مورد مهم از دعاوی مربوط به تصرف غیرمجاز که در اصطلاح حقوقی، تصرف عدوانی نیز نامیده می‌شود، دعاوی خلع ید و تخلیه ملک هستند.
ولیکن تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید دقیقا چه می‌باشد؟
تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید از آنجا اهمیت دارد که در صورتی که در دادگاه، با عنوان اشتباه طرح دعوا کنیم، متحمل هزینه مالی و زمانی برای طرح دعوا خواهیم شد.
دادگاه بر اساس قانون، باید دعوا را رد نماید.
با توجه به دعاوی ملک و اهمیت شناخت تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید، نخست به شناخت این دو دعوا و سپس تحلیل تفاوت‌های این دو می‌پردازیم.
فهرست مطالب
دعوی خلع ید چیست؟
با توجه به اینکه امکان شناخت تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید بدون تعریف این دو وجود ندارد، نخست باید این دو دعوا را بیشتر بشناسیم.
به طور ساده دعوی خلع ید به دعوایی گفته می‌شود که به موجب آن، مالک ملک دیگر راضی به ادامه تصرف و استفاده شخص دیگر از ملک خود نباشد.
در حالی که شخص دیگر، بدون کسب اجازه از وی یا بدون اینکه خود مالک به شخص اذن در استفاده از ملک خود را بدهد، از آن استفاده می‌کند.
دادگاه برای رسیدگی به دعوای خلع ید به بررسی سه شرط مهم می‌پردازد که موضوع بخش بعدی این نوشته می‌باشد.
شرایط طرح دعوای خلع ید چیست؟
بر اساس قانون ثبت، مراجع قضایی تنها شخصی را مالک ملک می‌شناسند که برای آن سند رسمی داشته باشد.
به این موضوع در ماده ۲۲ قانون ثبت اشاره گردیده است.
همین که ملکی مطابق قانون در دفتر املاک به ثبت رسید، دولت فقط اشخاص ذیل را مالک خواهد شناخت.
- کسی که ملک به اسم او ثبت شده است.
- فردی که ملک مزبور به او‌منتقل گردیده و این انتقال نیز در دفتر املاک به ثبت رسیده است.
- شخصی که ملک مزبور از مالک رسمی ارث به او رسیده باشد.
پس در هر صورت، مالک باید برای اثبات مالکیت رسمی و قانونی خویش به هدف طرح دعوای خلع ید، سند رسمی مالکیت خویش را تقدیم دادگاه کند.
البته سند عادی خرید و فروش ملک یا همان مبایعه نامه، نمی‌تواند برای طرح دعوای خلع ید استفاده شود.
لیکن حکم قطعی دادگاه مبنی بر مالکیت شخص نیز برای طرح این دعوا کافی می‌باشد.
تصرف غیرمجاز خوانده
برای طرح دعوی خلع ید، لازم است تا مالک اثبات کند که شخص دیگری به صورت غیرقانونی، از ملک وی استفاده نموده است.
تصرف در حقوق معنای خاصی دارد.
در واقع برای اثبات وقوع تصرف، باید ثابت شود که متصرف غیر مجاز خود را مالک ملک پنداشته و به صورت مادی از منافع ملک استفاده کرده است.
پس اگر شخص دیگر بدون اینکه بخواهد از ملک استفاده کند تنها از ملک عبور کند یا مزاحم استفاده مالک از ملک خود شود، چنین دعوایی عنوان خلع ید را ندارد.
همچنین اگر از قبل مالک با شخص دیگر قراردادی داشته باشد، باید در قالب دعوای تخلیه ید که بیشتر در خصوص تخلیه ملک استیجاری مطرح می‌شود، اقامه دعوا کند.
در واقع یکی از مهم‌ترین مصادیق تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید، این است که در دعوای تخلیه ید، قراردادی میان مالک و شخص متصرف وجود داشته است.
مثلاً ممکن است مالک ملک را به دیگری اجاره داده باشد، پس شروع تصرف مستاجر مجاز بوده است.
پس از انقضای مهلت اجاره، مستأجر دیگر حق تصرف و استفاده از ملک را ندارد.
در این صورت مالک باید از قالب دعوای تخلیه ید برای اخراج متصرف از ملک خویش استفاده کند.
برای طرح دعوای خلع ید، لازم است تصرف شخص دیگر در ملک مالک از ابتدا به صورت غیرمجاز بوده باشد.
برای مثال اگر شخصی بدون اینکه مجوز قانونی داشته باشد یا قراردادی با مالک منعقد نموده باشد، وارد ملک شده و اقدام به ساخت و ساز نماید.
مالک می‌تواند با طرح دعوای خلع ید، از دادگاه اخراج او را از ملک درخواست کند.
دعوی تخلیه ید چیست؟
برای شناخت دقیق تفاوت دعوی خلع ید و تخلیه ید، ناچاریم دعوی تخلیه ید را نیز تحلیل کنیم.
منظور از دعوی تخلیه ید، این است که مالک رسمی ملک، بر اساس قراردادی اجازه یا حق تصرف در ملک را به دیگری بدهد.
یا منافع ملک را بر اساس عقد اجاره به وی منتقل نماید.
البته برای طرح تخلیه ید، لازم است عقد منعقد شده صحیح باشد.
زیرا دانستیم که مهم‌ترین تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید، وجود قرارداد صحیح قبل از تصرف شخص دیگر است.
مثلاً اگر مالک با شخصی دیگر قرارداد اجاره یک ساله‌ای منعقد نماید، پس تصرف مستاجر تا پایان این دوره، مجاز خواهد بود.
پس از یک سال، مالک می‌تواند طرح دعوای تخلیه ید مستاجر نماید.
شرایط دعوای تخلیه ید چیست؟
برای طرح دعوای تخلیه ید توسط مالک اولاً او باید مالکیت خویش را با سند رسمی اثبات نماید.
ثانیاً وجود قرارداد معتبر میان او و متصرف و پایان مدت آن باید در دادگاه ثابت گردد.
ثالثاً مالک باید ثابت کند که طبق اظهارنامه‌ای، از متصرف خواسته است ملک او را تخلیه نماید.
اما متصرف پس از اطلاع از درخواست وی، به این موضوع بی‌توجهی کرده است.
تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید چیست؟
دعوی خلع ید و دعوای تصرف عدوانی با دعوی تخلیه ید متفاوت است.
زیرا در این دعوا، یعنی دعوای تخلیه ید، خوانده می‌پذیرد که مالک نیست و خواهان مالک است.
در مقابل خواهان می‌پذیرد که استفاده خوانده بر اساس قرارداد یا حکم قانون، مجاز است و غاصبانه و غیرمجاز نمی باشد.
خواهان ادعا می نماید که ادامه استفاده خوانده از ملک بر خلاف قرارداد یا قانون بوده و باید ید مستأجر از ملک تخلیه گردد.
مانند دعوای تخلیه ید عليه مستأجر.
همچنین شایان ذکر است که دعوای خلع ید به مفهوم عام کلمه، هر سه دعوای مزبور یعنی دعوای تصرف عدوانی، خلع ید به مفهوم خاص و دعوای تخلیه ید علیه خواهان را در بر می‌گیرد.
پس مهم‌ترین تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید، وجود یا عدم وجود قرارداد معتبر فی‌مابین طرفین می‌باشد.
نتیجه‌گیری
در این مطلب به بررسی تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید پرداختیم.
همچنین دانستیم که مهم‌ترین تفاوت این دو، این است که در دعوای تخلیه ید، متصرف طبق قرارداد یا قانون حق تصرف در ملک را داشته اما ادامه تصرف او غیرقانونی می‌باشد.
در حالی که در دعوای خلع ید به معنای خاص، تصرف خوانده از ابتدا غیرقانونی بوده است.
سوالات متداول
- دعوای خلع ید چیست؟
این دعوا به معنای شکایت از کسی است که بدون هیچ مجوز قانونی، از ملک دیگری استفاده می‌کند.
- منظور از دعوی تخلیه ید چیست؟
این دعوا علیه شخصی که در ابتدا تصرف او مجاز بوده اما پس از مدتی تصرف او غیرمجاز محسوب می‌شود، مطرح می‌گردد.
- تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید چیست؟
مهم‌ترین تفاوت این دو، وجود قرارداد معتبر میان طرفین در دعوای تخلیه ید می‌باشد.
در حالی که در دعوای خلع ید، متصرف هیچگاه حق تصرف در ملک را بر اساس قرارداد یا قانون نداشته است.
اگر در مورد تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید و تشریفات طرح این دعاوی سوال دارید، کارشناسان ما در دادفروز آماده راهنمایی شما بزرگواران هستند.
بدون دیدگاه