اعتبار وصیت نامه دستی چقدر است؟ یکی از مسائل مهم در حوزه حقوق ارث و تقسیم اموال متوفی، وجود وصیتنامهای است که در آن متوفی درباره اموال خود تعیین تکلیف کرده است.
با فوت فرد، دسترسی او به اموالی که در طول حیات خود جمعآوری کرده است، قطع میشود و تصمیمگیری درباره اموالش به عهده ورثه میافتد.
قانونگذار ایران با توجه به دعاوی حقوقی مطروحه، همچون بسیاری از نظامهای حقوقی دیگر، نهادی حقوقی به نام “وصیت” را پیشبینی کرده است.
این نهاد به افراد امکان میدهد تا درباره اموال و امور پس از مرگ خود تصمیمگیری کنند و به این ترتیب به حق آنها در اداره اموالشان احترام گذاشته شود.
عمل وصیت از طریق تنظیم وصیت نامه صورت میگیرد.
وصیتنامهها بسته به نوع و نحوه تنظیم، به دستههای مختلفی تقسیم میشوند.
یکی از مهمترین و پرکاربردترین نوع وصیتنامهها، وصیتنامه دستنویس است که به آن “وصیتنامه خودنوشت” نیز گفته میشود.
این وصیتنامه به عنوان یک سند عادی محسوب میشود و تنها در صورتی اعتبار دارد که شرایط قانونی مربوط به تنظیم آن رعایت شده باشد.
فهرست مطالب
وصیتنامه دستنویس چیست؟
پس از فوت شخص در بسیاری از موارد، اختلافات مالی و ارثی بین ورثه پیش میآید.
در برخی موارد حتی این اختلافات منجر به درگیریهای جدی بین آنها میشود.
وصیتنامه دستنویس در این میان، به عنوان یک سند عادی میتواند در حل و فصل این مشکلات کمککننده باشد.
توسط خود فرد وصیتنامه دستنویس نوشته میشود و بعد از درج تاریخ دقیق، باید توسط وصیتکننده امضا شود.
به این ترتیب، فرد درباره اموال و امور مربوط به بعد از مرگش، همچون سرپرستی فرزندان، تعیین تکلیف میکند.
اعتبار وصیت نامه دستی
وصیتنامه دستنویس تنها در صورتی معتبر است که شرایط قانونی مندرج در قانون مدنی و قانون امور حسبی رعایت شده باشد.
همچنین وصیتنامه دستنویس به عنوان یک سند عادی، در مقام دعوا یا دفاع، در دادگاه قابل استناد است.
برای اعتبار وصیت نامه دستی، وصیتکننده باید دارای اهلیت قانونی (شامل عقل، بلوغ و رشد) باشد و وصیتنامه را با دستخط خود بنویسد.
تاریخ دقیق تنظیم وصیتنامه باید به طور کامل درج شده و سند با امضای وصیتکننده تکمیل شود.
بدون امضا، هیچگونه اعتبار قانونی برای این سند وجود ندارد.
در رابطه با وصیتنامههای دستنویس، امکان تردید و انکار از سوی ورثه وجود دارد.
اگر اختلافی میان ورثه ایجاد شود، ممکن است کار به دادگاه کشیده شود و در این صورت دادگاه صالح باید موضوع را بررسی کند.
با این حال، اگر تمامی ورثه بر سر وصیتنامه توافق داشته باشند، معمولاً مشکلی در پذیرش و اجرای وصیتنامه دستنویس به وجود نخواهد آمد.
یکی از راهکارهایی که به اثبات اعتبار وصیت نامه دستی کمک میکند، وجود شاهدان است.
اگر وصیتنامه در حضور دو شاهد و با امضای آنها تنظیم شده باشد، اعتبار آن افزایش مییابد.
شهادت دو نفر به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا، میتواند به اثبات صحت وصیتنامه کمک کند.
البته، انتخاب شاهدانی امین و قابل اعتماد از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا ممکن است شاهدان از محتوای وصیتنامه سوءاستفاده کنند و به وصیتکننده فشار آورند تا مفاد آن را تغییر دهد.
شرایط وصیتنامه دستنویس
برای اینکه وصیتنامه دستنویس معتبر باشد، باید در شرایط خاصی تنظیم شود.
اهلیت وصیتکننده: وصیتکننده باید دارای بلوغ، رشد و عقل باشد و بدون اجبار و اکراه، با رضایت کامل اقدام به نوشتن وصیتنامه کند.
مشروعیت موضوع وصیت: مورد وصیت باید دارای منفعتی مشروع و قانونی باشد. وصیت درباره اموالی که استفاده از آنها ممنوع یا غیرقانونی است، معتبر نخواهد بود.
ملکیت وصیتکننده بر اموال: اموالی که وصیت میشود باید بهطور رسمی و قانونی در ملکیت وصیتکننده قرار داشته باشد. وصیت درباره اموال غیرقابل انتقال، مانند اموال موقوفه، فاقد اعتبار است.
نوشتهشدن وصیتنامه به دست خود وصیتکننده: وصیتنامه دستنویس باید حتماً با خط خود وصیتکننده نوشته شود. اگر وصیتکننده بیسواد باشد، وصیتنامه فاقد اعتبار خواهد بود.
ذکر تاریخ دقیق: تاریخ دقیق تنظیم وصیتنامه (شامل روز، ماه و سال) باید در وصیتنامه درج شود.
تنفیذ وصیتنامه دستنویس
بحث تنفیذ وصیتنامه هنگامی مطرح میشود که وصیتکننده نسبت به بیش از یکسوم از اموال خود وصیت کرده باشد.
مطابق قانون، هر شخص میتواند در مورد تمام اموال خود وصیت کند؛ اما فقط تا یکسوم از این وصیت بعد از مرگ او نافذ است. وصیت در بیش از یکسوم اموال، نیازمند تأیید ورثه است.
طبق ماده ۸۴۳ قانون مدنی: “وصیت به زیاده بر ثلث ترکه، نافذ نیست مگر به اجازه ورثه و اگر بعض از ورثه اجازه کنند، فقط نسبت به سهم او نافذ است.”
در نتیجه، اگر وصیت در یکسوم یا کمتر از اموال باشد، نیازی به تأیید ورثه نیست.
هر یک از ورثه میتواند به نسبت سهم خود، وصیتنامه را تأیید کند و نیازی به اتفاقنظر تمام وراث وجود ندارد.
جمع بندی
تنظیم وصیتنامه یکی از روشهای مهم برای تعیین تکلیف امور مالی و خانوادگی پس از مرگ است.
وصیتنامه دستنویس یا خودنوشت، نوعی از وصیتنامه است که فرد با خط خود تنظیم میکند.
این وصیتنامه باید دارای شرایطی مانند اهلیت وصیتکننده، ذکر تاریخ دقیق و امضای وصیتکننده باشد تا معتبر شناخته شود.
اگر وصیتنامه مربوط به بیش از یکسوم اموال باشد، نیاز به تأیید ورثه دارد.
با افزایش استفاده از وصیتنامه در جامعه و اهمیت آن در جلوگیری از اختلافات ارثی، افراد میتوانند با تنظیم وصیتنامه دستنویس از چالشهای حقوقی احتمالی پس از مرگ جلوگیری کنند.
در صورت نیاز به مشاوره حقوقی تخصصی، تیم حقوقی “دادفروز” آماده راهنمایی شما خواهد بود.
سوالات متداول
- وصیتنامه خودنوشت چیست؟
وصیتنامهای است که شخص وصیتکننده با خط خود تنظیم میکند و در آن درباره اموال و امور پس از مرگ خود تصمیمگیری میکند.
- آیا وصیت نامه دستی اعتبار دارد؟
بله، وصیتنامه دستنویس در صورت رعایت شرایط قانونی، از اعتبار قانونی برخوردار است و به عنوان سند عادی در دادگاه قابل استناد است.
- آیا وصیتنامه خودنوشت نیاز به تأیید ورثه دارد؟
در صورتی که وصیت در بیش از یکسوم اموال باشد، نیازمند تأیید ورثه است؛ در غیر این صورت، وصیتنامه معتبر خواهد بود.
|
بدون دیدگاه