چگونه می‌‌توان سفته یا چک صادر کرد؟

نحوه صادر کردن سفته یا چک چگونه است؟ در امور بانکی، معاملات روزمره و روابط تجاری، چک و سفته دو ابزار پرداخت مهم و پراستفاده برای پرداخت و تضمین تعهدات محسوب می‌شوند.

با این حال، بسیاری از افراد با نحوه صادر کردن سفته یا چک آشنایی کافی ندارند و همین موضوع باعث بروز مشکلات حقوقی، دعاوی تجاری یا حتی از دست رفتن حق قانونی آن‌ها می‌شود.

هدف این مطلب آن است که به زبان ساده و کاربردی، اصول قانونی صدور چک و سفته را توضیح دهد و راهنمای دقیقی درباره نحوه تنظیم صحیح آن‌ها ارائه کند.

مفهوم چک و سفته در قانون ایران

چک نوشته‌ای است که در آن صادرکننده به بانک دستور می‌دهد مبلغی را از حساب او به دارنده چک پرداخت کند.

سفته نیز نوشته‌ای است که به موجب آن، امضاکننده متعهد می‌شود مبلغی معین را در موعد مقرر یا عندالمطالبه به دارنده سفته بپردازد.

هر دو سند دارای ارزش حقوقی بالا هستند اما شرایط تنظیم و اعتبار آن‌ها تابع مقررات خاصی است که عدم رعایت آن می‌تواند به بی‌اعتباری سند یا تعهدات پیش‌بینی‌نشده منتهی شود.

بنابراین آشنایی با نحوه صادر کردن سفته یا چک ضروری است.

مراحل صدور سفته و نکات کلیدی آن

برای صدور سفته ابتدا باید یک برگ سفته از بانک‌ها یا فروشگاه‌های معتبر سطح شهر تهیه شود.

سفته‌ها دارای مبلغ اسمی مشخص، شماره سریال و شناسه مخصوص هستند.

در زمان نوشتن سفته، باید مبلغ موردنظر هم به عدد و هم به حروف نوشته شود.

تاریخ سررسید باید دقیق و بدون ابهام ذکر شود.

همچنین نام گیرنده سفته در صورت مشخص بودن، باید در قسمت مربوطه درج گردد.

در صورتی که نام گیرنده نوشته نشود، سفته در وجه حامل محسوب می‌شود عملا تبدیل به سندی می‌شود که با انتقال فیزیکی، مالکیت آن منتقل می‌شود.

پس نگهداری از این سند در مقابل گم شدن و سرقت اهمیت بسیاری دارد.

نام و نام‌خانوادگی صادرکننده، اثر انگشت یا امضا، و در صورت لزوم، نشانی دقیق وی نیز باید روی سفته نوشته شود.

از دیگر نکات مهم در نحوه صادر کردن سفته یا چک آن است که علت صدور سفته (مثلاً بابت ضمانت قرارداد یا بدهی تجاری) نیز در صورت امکان روی آن ذکر گردد.

زیرا این موضوع می‌تواند در دعاوی احتمالی آینده به اثبات نیت و تعهدات طرفین کمک کند.

اصول صدور چک و قوانین جدید مربوط به آن

با اجرای قانون جدید صدور چک، فرآیند تنظیم چک دچار تغییرات مهمی شده است.

صدور چک در حال حاضر مستلزم ثبت آن در سامانه صیاد بانک مرکزی است.

صادرکننده چک باید اطلاعات مربوط به مبلغ، تاریخ، کد ملی گیرنده و سایر جزئیات را در سامانه ثبت کند و کد رهگیری مخصوصی را دریافت کند.

هنگام نوشتن چک باید به مواردی مانند خوانا بودن اطلاعات، تطابق امضا با نمونه بانکی، درج صحیح تاریخ و جلوگیری از هرگونه خط‌خوردگی دقت شود.

چک‌هایی که بدون ثبت در سامانه صیاد صادر شوند، توسط بانک‌ها پرداخت نخواهند شد و عملاً فاقد ارزش اجرایی خواهند بود.

این موضوع در سال‌های اخیر باعث افزایش اهمیت رعایت دقیق نحوه صادر کردن سفته یا چک شده است.

تفاوت‌های مهم در صدور سفته و چک

سفته بیشتر به‌عنوان ابزار ضمانت در قراردادها و معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرد، در حالی که چک ابزاری برای پرداخت فوری یا در سررسید معین است.

چک می‌تواند ضمانت اجرای کیفری نیز داشته باشد، اما سفته تنها از طریق دادگاه و فرآیند حقوقی قابل پیگیری است.

همچنین در مورد چک، عدم موجودی حساب یا توقیف آن می‌تواند منجر به گواهی عدم پرداخت و پیگرد قانونی شود.

اما در سفته، پیگیری مستلزم اقامه دعوای حقوقی بعد از اعتراض و پروتست به عدم پرداخت آن و در نهایت، صدور حکم قطعی است.

از این جهت، نحوه صادر کردن سفته یا چک باید با توجه به هدف استفاده و شرایط قانونی آن انتخاب شود.

اشتباهات رایج هنگام صدور چک و سفته

یکی از اشتباهات رایج هنگام صدور سفته، خالی گذاشتن تاریخ یا نام گیرنده است که می‌تواند زمینه سوءاستفاده یا تفسیر نادرست را فراهم کند.

در مورد چک، ثبت نکردن اطلاعات در سامانه صیاد، نوشتن مبلغ با خط ناخوانا، و امضای غیرمعتبر از جمله مواردی هستند که موجب بی‌اعتباری چک خواهند شد.

بسیاری از افراد بدون اطلاع کافی، اسنادی را صادر می‌کنند که بعداً در دادگاه قابل دفاع نیست و خسارات جبران‌ناپذیری به بار می‌آورد.

در رابطه با نحوه صادر کردن سفته یا چک، بهتر است همیشه متن اسناد را بدون ابهام، دقیق، و بدون خط‌خوردگی بنویسید.

استفاده از خودکار ثابت، پرهیز از قلم‌خوردگی، و امضای کامل و یکدست از اصول مهم در حفظ اعتبار سند هستند.

اقدامات حقوقی در صورت بروز اختلاف در صورتی که چک صادر شده برگشت بخورد، دارنده می‌تواند با اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک، اقدام به طرح دعوای کیفری یا حقوقی کند.

چک‌هایی که در سامانه صیاد ثبت شده‌اند، قابلیت پیگیری از طریق اجرای ثبت نیز دارند.

در مورد سفته، دارنده باید از طریق دادگاه، دادخواست مطالبه وجه را مطرح کند و در صورت لزوم، توقیف اموال صادرکننده را نیز درخواست نماید.

تسلط به مقررات آیین دادرسی و نحوه پیگیری دقیق پرونده در هر دو حالت، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

یکی از نکات کلیدی در نحوه صادر کردن سفته یا چک، پیش‌بینی دقیق شرایط اجرای تعهدات و امکان طرح دعوا در صورت تخلف طرف مقابل است.

لزوم مشاوره با وکیل پیش از صدور اسناد تجاری

بسیاری از افراد بدون مشورت با وکیل یا کارشناس حقوقی اقدام به صدور چک یا سفته می‌کنند و در نتیجه، درگیر مشکلات جدی می‌شوند.

توصیه می‌شود پیش از تنظیم هرگونه سند مالی، با مشاور حقوقی متخصص مشورت شود.

این مشورت می‌تواند هم در انتخاب سند مناسب (چک یا سفته)، و هم در نحوه نوشتن متن سند، جلوگیری از مسئولیت‌های پیش‌بینی‌نشده و در نهایت دفاع بهتر در برابر دعاوی احتمالی نقش مؤثری داشته باشد.

در مجموعه حقوقی دادفروز، وکلای باتجربه آماده‌اند تا در خصوص نحوه صادر کردن سفته یا چک، تنظیم دقیق اسناد مالی و پیگیری دعاوی مربوط به آن، به شما مشاوره تخصصی ارائه دهند.

نتیجه‌گیری

برای پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان سفته یا چک صادر کرد، باید به مجموعه‌ای از اصول قانونی، نکات حقوقی، و تجربیات عملی توجه کرد.

صدور صحیح این اسناد تنها با پر کردن فرم یا نوشتن چند عدد و امضا پایان نمی‌یابد.

بلکه فرآیندی است که نیاز به دقت بالا و رعایت ضوابط قانونی دارد.

اگر در نحوه صادر کردن سفته یا چک اشتباهی صورت گیرد، ممکن است کل سند بی‌اعتبار شود یا در آینده علیه خود فرد استفاده گردد.

با رعایت نکات و بهره‌گیری از مشاوره وکیل، می‌توانید با آسودگی خاطر از این ابزارهای مهم مالی استفاده کنید و در صورت نیاز، با مجموعه حقوقی دادفروز تماس بگیرید تا در مسیر قانونی همراهتان باشیم.

سوالات متداول

• چک‌هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده‌اند چه وضعیتی دارند؟

بانک‌ها از پرداخت این چک‌ها خودداری می‌کنند و در نتیجه دارنده نمی‌تواند از طریق سیستم بانکی آن را وصول کند.

ثبت چک در سامانه صیاد الزامی است.

• اگر سفته تاریخ نداشته باشد، آیا معتبر است؟

بله، ولی در این صورت سفته عندالمطالبه محسوب می‌شود.

با این حال، بهتر است برای جلوگیری از اختلافات احتمالی، تاریخ دقیق در آن نوشته شود.

• آیا برای نوشتن چک یا سفته مشاوره با وکیل لازم است؟

در معاملات ساده شاید ضرورتی نداشته باشد، اما در مبالغ بالا یا شرایط خاص، توصیه می‌شود حتماً پیش از صدور، با وکیل مشورت شود تا سندی معتبر و قابل استناد تنظیم شود.