اثبات تمکین چگونه است؟ بعد از اینکه پیمان ازدواج میان زن و شوهر منعقد شد، زن و شوهر مکلف هستند که با عشق و علاقه با یکدیگر زندگی کرده و در امورات مربوط به زندگی با یکدیگر همکاری و همیاری مسالمت آمیز داشته باشد.
ازدواج علاوه بر وظایف اخلاقی، وظایف قانونی را نیز برای طرفین به ارمغان میآورد.
با توجه به دعاوی خانواده مطروحه و بر اساس قانون مدنی، زن و شوهر مکلف هستند که حقوق یکدیگر را به جا آورند.
از جمله شوهر مکلف است که به زن مهریه و نفقه بپردازد.
زن نیز در مقابل وظیفه دارد که از همسر خود تمکین خاص و عام داشته باشد تا بدین ترتیب طرفین بتوانند که خانواده را به مثابه یک جسم واحد به جلو برده و و کانون خانواده استوار باقی بماند.
همانطور که بیان شد تمکین زن در برابر شوهر یکی از وظایف قانونی او میباشد.
عدم تمکین زن در برابر شوهر آثار قانونی فراوانی برای وی به همراه دارد.
از جمله آثار عدم تمکین زوجه آن است که زوج میتواند از تکلیف پرداخت نفقه معافیت پیدا کند.
بنابراین در ادامه به بررسی نحوه اثبات تمکین و شرایط اثبات آن خواهیم پرداخت و آثار آن را بررسی خواهیم نمود.
فهرست مطالب
مفهوم تمکین
طبق قانون ایران زوجه مکلف است که از شوهر خود تمکین خاص و عام داشته باشد.
منظور از تمکین عام آن است که زوجه میبایست با شوهر خود در منزل مشترکی که مرد تهیه کرده زندگی کند و ریاست شوهر بر خانواده را بپذیرد.
همچنین منظور از تمکین خاص نیز برقراری رابطه جنسی با شوهر و تامین نیازهای متعارف جنسی شوهر میباشد.
البته در موارد خاصی به صورت استثنایی به زن این اجازه داده شده که با تمسک به دلایل موجه از تمکین در برابر شوهر خود امتناع کند.
اگر زن بدون آنکه دلیل موجهی وجود داشته باشد تمکین نکند شوهر میتواند به ابزارهای قانونی متوسل شود.
برای اثبات تمکین، شوهر ابتدا لازم است که اظهارنامهای به زوجه ارسال کند و در آن از زوجه بخواهد که نسبت به زوج تمکین داشته باشد.
پس از آن چنانچه زوجه نسبت به شوهر خود تمکین نکرد شوهر میتواند در دادگاه صالح دعوای الزام به تمکین را مطرح کند تا عدم تمکین زوجه را اثبات کرده و از آثار قانونی آن بهرهمند شود.
گاهی از اوقات دعوای تمکین بدین منظور طرح میشود تا زن واقعاً برای بازگشت به زندگی مشترک و ادامه زندگی التزام پیدا کند.
در بسیاری از موارد این دعوا به این خاطر طرح میشود که شوهر از پرداخت نفقه معاف شده و یا اینکه به دلیل عدم تمکینِ زوجه بتواند اجازه ازدواج مجدد را از دادگاه کسب کند.
اثبات تمکین چگونه است؟
برای اثبات تمکین زوج میتواند به هر دلیل و سند و مدرکی که نشانگر عدم تمکین زوجه باشد استناد کند.
به زنی که در برابر شوهر خود تمکین نمیکند ناشزه گفته میشود.
متناظر با تمکین خاص و عام ممکن است که نشوز عام و نشوز خاص مطرح شود.
باید اضافه کنیم که در هر حال بار اثبات تمکین بر عهده مرد خواهد بود و این مرد است که باید ناشزه بودن همسر خودش را اثبات کند.
برای اثبات تمکین همین که مرد بتواند ثابت کند که همسر او بدون اجازه از شوهر منزل مشترک را ترک کرده و در طی مدت زمان متعارفی به خانه برنگشته است عدم تمکین زن به دلیل ترک منزل مشترک ثابت خواهد شد.
در این زمینه باید اشاره کنیم که چنانچه زن برای انجام اموری مانند دیدار با بستگان از منزل خارج شود عدم تمکین او ثابت نمیشود.
در مواردی که حین انعقاد عقد ازدواج شرط شده باشد که زن حق تعیین مسکن و یا سفر را دارد مرد نمیتواند فقط به واسطه ترک منزل ناشزه بودن او را اثبات کند.
همچنین در خصوص آن که مرد با استفاده از روشهایی سعی کند که جلوی برگشت زن به منزل را بگیرد نیز شرایط یکسان است.
چنانچه زن در منزل شوهر سکونت داشته باشد اصل بر آن است که از همسر خود تمکین میکند و اثبات عدم تمکین خاص بسیار دشوار خواهد بود.
با این حال چنانچه شوهر بتواند عدم تمکین خاص زوجه و عدم برقراری رابطه جنسی متعارف توسط او را اثبات نماید زن ناشزه محسوب خواهد شد.
یک تصور اشتباهی که در مورد ناشزه بودن زنان وجود دارد این است که اگر زنی ناشزه باشد مهریه به وی تعلق نمیگیرد.
چنین امری مانع از دریافت مهریه از سوی زن نخواهد بود و ناشزه بودن صرفاً مسقط حق نفقه است.
دلایل اثبات تمکین
دلایلی که به موجب آن میتوان عدم تمکین زوجه را اثبات نمود مانند دلایلی است که در سایر دعاوی کاربرد دارد.
ادله اثبات دعوا از قرار سند، شهادت اقرار و نظریه کارشناس میباشد که در اثبات ناشزه بودن زن یا ترک منزل توسط او کاربرد دارد.
برای مثال اگر افرادی وجود داشته باشند که از ترک منزل توسط زن آگاهی دارند، میتوانند در دادگاه حاضر شده و در این مورد شهادت دهند.
اگر کارشناس طی یک نظریه کارشناسی اعلام کند که مرد بیماری مقاربتی دارد و چنانچه زن با وی رابطه جنسی برقرار کند برای او مضر است، عدم تمکین زن موجه میشود.
گاهی از اوقات دیده میشود که زوجه پس از آنکه در دادگاه حاضر شد در پاسخ به سوالات قاضی به ناشزه بودن خود و عدم تمکین در برابر زوج اقرار میکند.
همین اقرار نیز میتواند مستمسک حکم دادگاه قرار بگیرد.
مواردی از قبیل پیامک یا چت در به علم رساندن قاضی موثر هستند.
قاضی میتواند به علم خود استناد کرده و بر اساس آن حکم ناشزه بودن زن را صادر کند.
نتیجهگیری
یکی از آثاری که بر عقد نکاح بار میشود این است که زن و شوهر در برابر همدیگر وظایفی را بر عهده میگیرند.
از جمله وظایفی که زوجه در زندگی مشترک بر عهده دارد آن است که میبایست ریاست شوهر بر کانون خانواده را بپذیرد و از شوهر خود تمکین خاص و عام داشته باشد.
تمکین عام به معنای آن است که زن باید در منزل مشترکی که شوهر تهیه کرده سکونت نموده و ریاست او بر خانواده را بپذیرد.
همچنین منظور از تمکین خاص آن است که زن باید هر زمان که شوهر اراده کرد در صورتی که مانعی از قبیل عادت ماهیانه وجود نداشته باشد با وی رابطه جنسی در حد متعارف برقرار نماید.
چنانچه زن از این تکلیف قانونی سر باز زند آثاری بر آن بار خواهد شد و زن ناشزه محسوب میشود.
شوهر نیز میتواند از پرداخت نفقه خودداری کرده و اجازه ازدواج مجدد را از دادگاه کسب کند.
به هر حال پروندههای مربوط به تمکین از شایعترین پروندهها در حوزه حقوق خانواده هستند.
چنانچه در این زمینه نیازمند مشاوره حقوقی تخصصی هستید با تیم حقوقی دادفروز در ارتباط باشید.
سوالات متداول
- تمکین به چه معنا است؟
باید گفت تمکین دارای دو نوع عام و خاص است.
در تمکین عام زن باید در منزلی که شوهر تهیه کرده ساکن شود و در تمکین خاص زن میبایست به نیازهای جنسی متعارف شوهر خود پاسخ دهد.
- فرآیند اثبات عدم تمکین چگونه است؟
برای اثبات عدم تمکین زوجه، زوج ابتدا باید اظهارنامهای برای زوجه بفرستد.
پس از آن دعوای الزام به تمکین را در دادگستری مطرح نماید.
- ادله اثبات دعوای تمکین چگونه است؟
برای اثبات تمکین زوج میتواند از هر سند و مدرک یا شاهدانی که بتوانند عدم تمکین زوجه را به اثبات برسانند استفاده کند.
بدون دیدگاه