دریافت ارث ایرانیان مقیم خارج از کشور

ارث ایرانیان خارج از کشور چگونه قابل دریافت است؟ در سال‌های اخیر، به واسطه‌ی افزایش مهاجرت، اشتغال، تحصیل یا اقامت دائم ایرانیان در خارج از کشور، موضوعاتی در حوزه حقوق خانواده و اموال مطرح شده که پیش‌تر کمتر مورد توجه بوده است.

یکی از مهم‌ترین و پرتکرارترین این مسائل، نحوه دریافت ارث و انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور است.

افراد بسیاری، علی‌رغم گذشت سال‌ها از اقامت در خارج، همچنان دارای روابط خانوادگی، اموال، اراضی، حساب‌های بانکی یا سهام در ایران هستند.

این دارایی‌ها معمولاً از طریق ارث به آن‌ها منتقل می‌شود.

با این حال، دریافت ارث برای ایرانیان خارج‌نشین، پرسش‌ها و موانع متعددی را به همراه دارد.

آیا قانون ایران اجازه می‌دهد یک ایرانی مقیم خارج، از اموال بستگان خود در ایران ارث ببرد؟

در صورت وجود تابعیت مضاعف، آیا ارث‌بری ممکن است؟

چگونه می‌توان وجوه حاصل از ارث را به کشور محل اقامت منتقل کرد؟

نقش وکالت‌نامه‌های صادره در خارج از کشور در این فرایند چیست؟

این مطلب با هدف شفاف‌سازی ابعاد مختلف دریافت ارث ایرانیان خارج از کشور، پاسخگویی به دغدغه‌های رایج و همچنین ارائه راهکارهای قانونی کاربردی نگاشته شده است.

مطالعه این مطلب، به‌ویژه برای افرادی که خارج از ایران زندگی می‌کنند یا برای موکلین ایرانی مقیم خارج از کشور به‌دنبال مشاوره تخصصی حقوقی هستند، بسیار مفید خواهد بود.

وضعیت حقوقی وراثت برای ایرانیان مقیم خارج از کشور

بر اساس قوانین ایران، هرگاه فردی فوت کند و اموالی در ایران از خود باقی بگذارد، صرف‌نظر از محل اقامت یا تابعیت وراث، اصل بر این است که آنان می‌توانند از متوفی ارث ببرند.

مگر آن‌که قانون به‌طور خاص مانعی در نظر گرفته باشد.

مطابق ماده ۸۶۱ قانون مدنی ایران، ارث‌بری مبتنی بر نسب یا زوجیت است.

بنابراین، چنانچه فردی با متوفی نسبت خونی یا رابطه زوجیت داشته باشد، و منع قانونی وجود نداشته باشد، مستحق ارث است.

در خصوص ایرانیان مقیم خارج نیز اصل بر این است که داشتن اقامت یا حتی تابعیت خارجی مانعی برای ارث‌بری نیست.

مگر در مواردی خاص که در ادامه بررسی می‌شود.

همچنین اموال غیرمنقول (مانند ملک و زمین) در ایران، صرف‌نظر از تابعیت وارث، تابع قوانین ایران باقی می‌مانند.

تابعیت مضاعف و تأثیر آن بر دریافت ارث

یکی از موضوعات مهمی که در خصوص دریافت ارث ایرانیان خارج از کشور مطرح است، بحث تابعیت مضاعف یا ترک تابعیت است.

برخی ایرانیان، پس از مهاجرت، تابعیت کشور دیگری را نیز پذیرفته‌اند.

مطابق ماده ۹۸۸ قانون مدنی ایران، چنانچه یک ایرانی به‌صورت رسمی از تابعیت جمهوری اسلامی ایران خارج شده باشد، از حقوقی از جمله مالکیت اموال غیرمنقول و ارث‌بری محروم خواهد شد.

مگر اینکه مجدداً تابعیت ایرانی خود را بازپس گیرد.

با این حال، داشتن دو تابعیت بدون ترک رسمی تابعیت ایرانی، باعث محرومیت از ارث نمی‌شود.

در عمل، بسیاری از ایرانیان خارج از کشور، تابعیت مضاعف دارند، اما مادامی که تابعیت ایرانی آنان در مراجع رسمی (ثبت احوال و وزارت خارجه) برقرار باشد، حق دریافت ارث محفوظ است.

بنابراین، اگر فردی بدون طی فرایند قانونی و بدون مجوز دولت، تابعیت دیگری را گرفته باشد، در بسیاری از موارد، همچنان شهروند ایرانی محسوب می‌شود و حق ارث دارد.

مراحل قانونی دریافت ارث ایرانیان خارج از کشور

فرایند دریافت ارث در ایران شامل چند مرحله مشخص است.

ایرانیان مقیم خارج می‌توانند با انتخاب یک وکیل رسمی یا نماینده قانونی در ایران، این مراحل را از راه دور نیز انجام دهند.

اخذ گواهی انحصار وراثت

نخستین گام برای تقسیم ارث، گرفتن گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف محل اقامت آخر متوفی در ایران است.

این گواهی، تعداد وراث، نسبت آنها و میزان سهم‌الارث را مشخص می‌کند.

تقسیم ماترک (اموال متوفی)

در صورت وجود اموال غیرمنقول یا حساب‌های بانکی، تقسیم باید با همکاری همه وراث یا با حکم دادگاه صورت گیرد.

پرداخت مالیات بر ارث

بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، ارث در ایران مشمول مالیات است.

میزان مالیات بر اساس نسبت وارث به متوفی و نوع دارایی (منقول یا غیرمنقول) متفاوت است.

بدون تسویه مالیات، نقل و انتقال رسمی اموال امکان‌پذیر نیست.

انتقال وجه یا فروش سهم‌الارث

وارث می‌تواند پس از فروش سهم‌الارث خود (مثلاً ملک)، وجوه حاصل را به حساب خود در خارج منتقل کند.

این کار معمولاً با استفاده از مسیرهای بانکی یا صرافی‌های قانونی انجام می‌شود، که نیاز به هماهنگی و در مواردی دریافت مجوز ارزی دارد.

نقش وکالت‌نامه رسمی از خارج در دریافت ارث ایرانیان خارج از کشور

یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های ایرانیان مقیم خارج از کشور در فرایند دریافت ارث، عدم امکان حضور فیزیکی در ایران و پیچیدگی‌های ناشی از فاصله جغرافیایی است.

بسیاری از افراد به دلیل اشتغال، تحصیل، مشکلات ویزا یا بعد مسافت، نمی‌توانند شخصاً برای پیگیری امور مربوط به ارث به ایران سفر کنند.

خوشبختانه، قانون ایران این امکان را فراهم کرده است که افراد بتوانند از طریق تنظیم وکالت‌نامه رسمی در خارج از کشور، تمام مراحل حقوقی و اداری مربوط به ارث را از راه دور و بدون حضور مستقیم انجام دهند.

نحوه تنظیم وکالت‌نامه رسمی در خارج از کشور

برای اینکه ایرانیان خارج‌نشین بتوانند یک وکیل یا نماینده قانونی در ایران تعیین کنند، لازم است یک وکالت‌نامه رسمی و معتبر تنظیم نمایند.

این کار معمولاً در سه مرحله صورت می‌گیرد.

• مراجعه به سفارت یا کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت.

ایرانیان مقیم خارج باید به نمایندگی‌های رسمی ایران (سفارت‌خانه‌ها یا سرکنسولگری‌ها) مراجعه کرده و فرم‌های مربوط به تنظیم وکالت‌نامه را تکمیل نمایند.

این وکالت‌نامه باید به زبان فارسی و با عبارات دقیق حقوقی تنظیم شود.

• ذکر دقیق اختیارات وکیل.

وکالت‌نامه باید شامل اختیاراتی چون موارد ذیل باشد.

• مراجعه به دادگاه برای اخذ گواهی انحصار وراثت.
• انجام تقسیم‌نامه بین وراث.
• فروش یا نقل و انتقال سهم‌الارث.
• دریافت وجوه نقد، اموال منقول یا غیرمنقول.
• پرداخت مالیات بر ارث.
• انجام کلیه اقدامات لازم برای خاتمه پرونده‌های ارث.

هرچه مفاد وکالت‌نامه دقیق‌تر باشد، احتمال بروز مشکلات حقوقی در آینده کمتر خواهد بود.

• ارسال اصل وکالت‌نامه به ایران.

پس از صدور وکالت‌نامه توسط سفارت، نسخه اصلی آن باید از طریق پست بین‌المللی یا همراه فرد معتمد به ایران ارسال شود.

تنها نسخه اصل دارای اعتبار در مراجع رسمی داخل کشور است.

ملاحظات مهم در دریافت ارث ایرانیان خارج از کشور

زبان و ترجمه مدارک: برای استفاده از مدارک در کشور محل اقامت، معمولاً نیاز به ترجمه رسمی و تأیید آن توسط دادگستری، وزارت خارجه و در نهایت سفارت کشور مقصد وجود دارد.

تحریم‌ها و نقل‌وانتقال بانکی: برخی کشورها به‌واسطه تحریم‌های بین‌المللی، تراکنش‌های بانکی با ایران را محدود کرده‌اند.

با این حال، استفاده از روش‌های قانونی از طریق صرافی‌های مجاز و معرفی حساب‌های واسطه‌ای قابل انجام است.

اختلاف میان وراث: در مواردی که وراث در کشورهای مختلف پراکنده‌اند یا بر سر نحوه تقسیم دارایی‌ها اختلاف دارند، بهتر است از خدمات یک وکیل متخصص در امور خانواده و ارث استفاده شود تا روند حقوقی با دقت و انصاف پیگیری گردد.

نتیجه‌گیری

به‌طور خلاصه، دریافت ارث ایرانیان خارج از کشور در چارچوب قوانین ایران کاملاً امکان‌پذیر است.

برخلاف تصوری که گاهی وجود دارد، اقامت یا تابعیت خارجی، به خودی خود مانع ارث‌بری نمی‌شود.

با طی مراحل قانونی، تنظیم وکالت‌نامه، پرداخت مالیات و مشاوره با یک موسسه حقوقی متخصص، می‌توان این مسیر را با آرامش و اطمینان طی کرد.

موسسه حقوقی دادفروز، با تجربه در حوزه دعاوی ارث، انتقال اموال بین‌المللی و تنظیم وکالت‌نامه‌های برون‌مرزی، آماده ارائه خدمات مشاوره و قبول پرونده برای ایرانیان مقیم خارج از کشور می‌باشد.

در صورت نیاز، کارشناسان ما از ابتدا تا انتهای فرایند در کنار شما خواهند بود.

پرسش‌های متداول

• آیا ایرانیانی که در خارج زندگی می‌کنند، بدون مراجعه حضوری به ایران می‌توانند امور ارث خود را انجام دهند؟

بله. با تنظیم یک وکالت‌نامه رسمی در سفارت ایران، تمام مراحل قانونی از طریق وکیل قابل پیگیری است.

• اگر فردی تابعیت کشور دیگری را گرفته باشد، آیا همچنان می‌تواند از اموال پدر یا مادرش در ایران ارث ببرد؟

در صورتی که تابعیت ایرانی به‌صورت رسمی سلب نشده باشد، پاسخ مثبت است.

تابعیت دوم به‌تنهایی مانع ارث‌بری نیست.

• چگونه می‌توان مبلغ ارث را از ایران به کشور دیگر منتقل کرد؟

پس از فروش اموال و دریافت وجوه، با هماهنگی صرافی‌های مجاز یا حساب‌های قانونی، امکان انتقال ارز به خارج از کشور وجود دارد.

در صورتی که شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان با مسئله ارث در ایران روبه‌رو هستید و در خارج اقامت دارید، همین حالا با مشاوران حقوقی دادفروز تماس بگیرید.

ما در کنار شما هستیم تا این مسیر را برایتان آسان و مطمئن کنیم.