اعتراض مالیاتی چیست؟ در امور مالیات امروزه مالیات‌های متعددی از اشخاص تحت عنوان مالیات‌های مستقیم و مالیات غیرمستقیم اخذ می‌شود.
از طرف دیگر، مامورین اداره مالیاتی معمولاً خود رأسا به محاسبه درآمد و دارایی اشخاص نمی‌پردازند.
اشخاص نخست توسط فرم خوداظهاری، اموال و دارایی خود را مشخص می‌نمایند.
سپس مأموران مالیاتی بر حسب اوضاع و احوال، چنین فرمی را قبول یا رد می‌کنند.
در هر صورت، در برگه تشخیص مالیاتی، میزان تعهد مالیاتی اشخاص مشخص می‌شود.
با توجه به دعاوی تجاری مطروحه و نکات فوق بحث اعتراض مالیاتی اهمیت بسیاری دارد.
زیرا ممکن است اداره مالیات به هر دلیلی در محاسبه میزان مالیات اشتباه کند یا فرم اظهارنامه مالیاتی شخص را درست تشخیص ندهد.
از طرف دیگر اعتراض مالیاتی می‌تواند در زمانی که شخص مشمول معافیت‌های مالیاتی نیز باشد، اتفاق بیافتد.
البته به شرطی که این معافیت توسط مامورین مالیاتی درنظر گرفته نشده باشد.
پس با توجه به اینکه مهم‌ترین راه حفظ حقوق اشخاص مودی مالیات، اعتراض مالیاتی می‌باشد، در این مطلب بدین موضوع می‌پردازیم.
فهرست مطالب
اعتراض مالیاتی چیست؟
پیش از آنکه مفهوم اعتراض مالیاتی را بشناسیم، نخست لازم است با انواع مالیات اخذ شده از مودیان مالیاتی آشنا شویم.
زیرا یکی از مهم‌ترین منابع بودجه هر دولتی، مالیات‌ها اعم از مالیات مستقیم و غیرمستقیم می‌باشد.
بدون شناخت نوع مالیات، نمی‌توانیم اعتراض دقیقی نسبت به آن داشته باشیم.
یکی از مهم‌ترین انواع مالیات در بحث اعتراض مالیاتی، مالیات مستقیم می‌باشد که به درآمد و دارایی اشخاص تعلق می‌گیرد.
اشخاص به صورت محسوس و مستقیم باید آن را پرداخت نمایند.
در مقابل نیز مالیات غیرمستقیم قرار دارد که به صورت نامحسوس از مصرف کننده نهایی کالاها و خدمات توسط فروشنده اخذ می‌شود.
سپس برعهده فروشنده است که این مبلغ را به حساب دولت واریز کند.
البته شایان ذکر است برخی از کالاها و خدمات اولیه و مهم مثلاً مربوط به نان، از مالیات غیرمستقیم معاف هستند.
عرضه کنندگان مواد اولیه مهم برای تولید و ساخت و ساز نیز، مکلف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات غیرمستقیم نمی‌باشند.
در مورد مالیات‌های مستقیم، اخذ مالیات از شخص بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم به دو شیوه خوداظهاری و شیوه تعیین علی‌الراس مالیات انجام می‌شود.
منظور از شیوه خوداظهاری پرداخت مالیات چیست؟
فرم خوداظهاری مالیاتی یک فرم مخصوص است که توسط وزارت اقتصاد و دارایی تهیه گردیده و در اختیار مودیان مالیاتی برای تکمیل آن قرار داده می‌شود.
در واقع مودیان مالیات از نظر قانونی مکلف هستند که نخست در سامانه مالیاتی ثبت نام کنند.
سپس کد اقتصادی ۱۶ رقمی خود را دریافت و با استفاده از آن فرم اظهارنامه را تکمیل نمایند.
برای اینکه نیازی به اعتراض مالیاتی احساس نشود، بهتر است این سند به دقت و به طور کامل تکمیل شود.
زیرا در غیر این صورت مامورین مالیاتی که با نام ممیزین مالیاتی نیز شناخته می‌شوند، اظهارنامه را رد کرده و خود رأساً به محاسبه مالیات اقدام می‌کنند.
البته در این رابطه حق اعتراض مالیاتی مودیان مالیاتی نیز محفوظ خواهد بود.
برای مثال مودی مالیاتی با ارائه اسناد مربوط به میزان فروش خود به طور دقیق می‌تواند مرجع رسیدگی‌کننده به اختلاف را قانع کند که در واقع، اظهارنامه مالیاتی او به دقت تنظیم شده است.
همچنین ارسال اظهارنامه مالیاتی باید در موعد مشخصی انجام شود.
وگرنه خود کارشناسان و ممیزین مالیاتی اقدام به محاسبه مالیات خواهند نمود.
اصولاً اعتراض مالیاتی در این مرحله پذیرفته نمی‌شود.
مگر اینکه مودی مالیاتی ضمن اعتراض مالیاتی خود، ثابت کند که مستند به دلیلی خارجی و غیرقابل پیش‌بینی، نتوانسته است اظهارنامه خود را در سامانه بارگزاری نماید.
مثلاً ممکن است مودی مالیاتی به دلیل فوت همسر یا پدر و مادر خویش عزادار شده باشد.
در این صورت حق دارد با اعتراض مالیاتی و اثبات این امر، از مجازات عدم تنظیم اظهارنامه مالیاتی تبرئه شود.
عواقب و مجازات عدم تنظیم فرم خوداظهاری چیست؟
دانستیم که به صورت کلی، مودیان مالیاتی ملکف‌اند برای تسهیل امور و سرعت بیشتر در پرداخت مالیات، خود اظهارنامه مالیاتی خویش را به دقت تنظیم کرده و درآمد یا ثروت خود را به طور کامل و مشروح بیان نمایند.
در این صورت میزان مالیات متعلق به آن‌ها بر اساس سند تشخیص مالیاتی در سامانه مربوط به امور مالیاتی اعلام می‌گردد.
پس با توجه به این موضوع عدم رعایت تکلیف قانونی عواقبی را در بر خواهد داشت و اصولاً اعتراض مالیاتی فرد نسبت به عدم رعایت مهلت پذیرفته نخواهد شد.
قانونگذار در مورد عدم ارائه فرم خوداظهاری دو تنبیه را در ماده ۱۹۳ قانون مالیات‌های مستقیم بیان نموده است.
نسبت به مودیانی که به موجب این قانون و مقررات مربوط به آن مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند درصورت عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر مشمول جریمه ای معادل ۲۰ درصد مالیات برای هریک از موارد مذکور خواهند بود.
عدم تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان در دوره معافیت موجب عدم استفاده از معافیت مقرر در سال مربوط خواهد شد.
پس علاوه بر اینکه اعتراض شخص نسبت به تنظیم خوداظهاری پس از انقضای مهلت ارسال پذیرفته نخواهد شد، مالیات او راساً توسط مامورین مالیاتی تعیین می‌گردد.
علاوه بر آن، ۲۰ درصد اضافه بر مالیات به عنوان جریمه اخذ می‌شود.
ضمناً، شخص حق استفاده از معافیت‌های مالیاتی را نیز نخواهد داشت.
مثلاً شخص نمی‌تواند ضمن اعتراض مالیاتی خود به این موضوع، ادعا کند که معافیت مالیاتی او نسبت به کالای اولیه‌ای چون شکر و آرد اعمال نگردیده است.
شیوه تعیین علی‌الراس مالیات چیست؟
ممکن است به دلایل گوناگونی، اظهارنامه مالیاتی شخص رد شود.
برای مثال چه بسا مامورین مالیاتی اسناد و مدارک ارائه شده توسط مودی را بی‌اعتبار یا جعلی بدانند یا شخص اظهارنامه را در خارج از موعد قانونی تسلیم کرده باشد.
در چنین مواردی علاوه بر محکومیت شخص به مجازات و جریمه‌های مربوطه، خود مامورین مالیاتی راساً مالیات را محاسبه می‌کنند.
در این حالت حق مودی مالیاتی بعد از دریافت برگ تشخیص مالیاتی نسبت به اعتراض مالیاتی محفوظ خواهد بود.
او می‌تواند در مهلت تعیین شده برای اعتراض نسبت به میزان مالیات تعیین شده توسط ممیزین مالیاتی، عدم انقضای مهلت قانونی یا وجود علت قهری مثل فوت اقوام نزدیک اعتراض مالیاتی نماید.
نتیجه‌گیری
در این مطلب به بحث اعتراض مالیاتی و انواع مالیات پرداختیم.
همچنین دانستیم که اصولاً دو نوع مالیات مستقیم نسبت به درآمد و دارایی شخص و مالیات غیرمستقیم نسبت به مالیات بر ارزش افزوده کالاها و خدمات وجود دارد.
اعتراض مالیاتی نسبت به مالیات مستقیم فرد صورت می‌گیرد.
معمولاً اشخاص برای پرداخت آن مبادرت به تنظیم اظهارنامه مالیاتی می‌کنند تا پس از تایید اداره مالیات و صدور سند تشخیص مالیاتی، میزان مالیات مشخص گردد.
در نهایت بیان کردیم که اعتراض مالیاتی نسبت به رد اظهارنامه، عدم رعایت مواعد قانونی، وجود علت قهری برای عدم ارائه اظهارنامه صورت می‌گیرد.
اصولاً اعتراض مالیاتی شخص در سامانه مالیاتی انجام می‌شود.
در واقع در این سایت، بخش سامانه اعتراضات و شکایات به این موضوع اختصاص یافته است.
سوالات متداول
- چند نوع مالیات وجود دارد؟
به طور کلی دو نوع مالیات مستقیم نسبت به دارایی و درآمد شخص و مالیات غیرمستقیم نسبت به ارزش افزوده کالا و خدمات وجود دارد.
- اعتراض مالیاتی چیست؟
ممکن است به هردلیلی، اظهارنامه مالیاتی شخص پذیرفته نشود یا معافیت‌های مالیاتی او محاسبه نگردد.
در این صورت او حق طرح اعتراض مالیاتی خواهد داشت.
- آیا عدم ارائه اظهارنامه جریمه دارد؟
بله؛ شخص در صورت عدم تسلیم اظهارنامه در موعد قانونی بدون دلیل موجه، باید ۲۰ درصد از مالیات را به عنوان جریمه پرداخت کند.
اگر در خصوص اعتراض مالیاتی و شیوه انجام آن در سامانه شکایات و اعتراضات مالیاتی پرسشی در ذهن دارید، کارشناسان ما در دادفروز آماده راهنمایی شما بزرگواران هستند.
بدون دیدگاه