راه های اثبات کلاهبرداری چیست؟ از دیرباز جامعه انسانی از سوی قانون شکنان دچار خسران و زیانهای فراوانی شده و دعاوی کلاهبرداری بسیاری مطرح گردیده است.
جرائمی همچون قتل، سرقت و نزاع نیز مانند کلاهبرداری از دعاوی کیفری محسوب میشوند.
یکی از جرائمی که در طول تاریخ همواره وجود داشته و اشکال جدید و شیوههای به روزتری پیدا کرده است جرم کلاهبرداری میباشد.
فهرست مطالب
مفهوم جرم کلاهبرداری
جرم کلاهبرداری به جرمی گفته میشود که در خلال آن شخصی با مانوری متقلبانه و عملیات فریبکارانهای از جمله تعریف وصفی غیر واقع از خود شخصی دیگر را مجاب کند تا مال خود را به وی بدهد.
برای مثال تصور کنید شخصی خود را مدیر عامل یک شرکت مطرح معرفی نموده و به اعتبار این سمت که مبنای واقعی نیز ندارد با شرکت دیگری قراردادی منعقد و به موجب این قرارداد مبلغی پول را از شرکت طرف قرارداد دریافت مینماید.
شرکت مذکور به واسطه ادعا شخص کلاهبردار مبنی بر دارندگی جایگاه مدیریت عامل با وی قراردادی را منعقد کرده است و اگر این ادعا مطرح نمیشد یقینا انعقاد قرارداد و به دنبال آن واریز وجه منتفی میشد.
بنابراین در این مثال شخص با ادعایی غیر واقعی که در تصمیم طرف دیگر تاثیر کلیدی و بسزایی داشته با قصد تحصیل مال اقدام به جرمی کرده که آن را تحت عنوان کلاهبرداری میشناسیم.
سایر اعمال مجرمانه کداماند؟
امکان دارد شخص کلاهبردار در طی عمل کلاهبرداری خود اقدام به فعل یا افعال دیگری نماید که آنها نیز مصادیق مجرمانه داشته باشند.
- جعل سربرگ یک شرکت و امضای مدیران.
- استفاده از سند فوق در طی مذاکره با شرکت طرف قرارداد.
اعمال فوق به ترتیب به عنوان جرائم جعل و استفاده از سند مجعول شناخته میشوند و تحت پیگرد و کیفر قرار میگیرند.
در نظر داشته باشید یکی از مواردی که در رابطه با جرم کلاهبرداری جنبه استثنائی دارد این است که زیان دیده به واسطه اعمال فریبکارانه کلاهبردار با میل و رغبت خود مال را در اختیار وی میگذارد.
چه بسا که در این راستا اصرار نیز ورزیده باشد و هیچکدام از این موضوعات (رغبت و پافشاری زیان دیده) به معنی برائت متهم نبوده چرا که منشا این رضایت عملیات فریبکارانه کلاهبردار بوده است.
توجه فرمایید که این اقدام فریبکارانه چه از نظر نوع و چه از جهت شدت باید بر تصمیم گیری زیان دیده مبنی بر تسلیم مال خود موثر باشد.
برای نمونه در مثال بالا اگر شخص واقعا مدیر عامل شرکت بوده و صرفا راجع به موضوعی که ارتباطی به جلب اعتماد طرف قرارداد ندارد دروغ بگوید حرف غیر واقعی را بیان کرده و اصولا دروغ گویی در قانون جرم انگاری نشده و عمل وی به هیچ عنوان مجرمانه محسوب نمیشود.
انواع کلاهبرداری
برای بررسی راه های اثبات کلاهبرداری در ابتدا باید انواع آن را بشناسیم.
کلاهبرداری به دو صورت ساده یا مشدد تعریف میشود.
كلاهبرداری مشدد، كلاهبرداری است كه در آن مرتكب مشمول يكی از سه حالت زير باشد.
- كارمند دولت يا موسسات عمومی و شهرداریها يا نهادهای انقلابی باشد.
- مرتكب، خود را به عنوان مامور دولت يا موسسات عمومی يا شهرداری، نهادهای انقلابی و شركتهای دولتی معرفی کند.
- فرد برای فريب مردم از تبليغ عامه از طريق وسايل ارتباط جمعی از قبيل راديو، تلويزيون، روزنامه، مجله يا نطق در مجامع يا انتشار آگهی چاپی يا خطی استفاده كند.
مجازات کلاهبرداری مشدد
مجازات مرتكب آن علاوه بر رد مال به صاحب آن، ۲ تا ۱۰ سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل مال ماخوذه و نيز انفصال ابد از خدمات دولتی است.
كلاهبرداری كه شامل هيچ يک از انواع سهگانه فوق نباشد، كلاهبرداری ساده است و مرتكب آن به حبس از یک تا ۷ سال به علاوه جزای نقدی معادل مال ماخوذه و رد مال محكوم میشود.
راه های اثبات کلاهبرداری
اثبات جرم کلاهبرداری نیز مطابق ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی بدین شکل توضیح داده شده است.
ادله اثبات جرم عبارت از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است.
در نظر داشته باشید که جرم کلاهبرداری از جمله جرائم تعزیری است.
ماده ۲۰۸ قانون مجازات اسلامی اشاره مینماید که حدود و تعزیرات با سوگند، نفی یا اثبات نمیشود، لکن قصاص، دیه، ارش و ضرر و زیان ناشی از جرایم، مطابق مقررات این قانون با سوگند اثبات میگردد.
بنابراین سوگند از ردیف ادله اثبات جرم کلاهبرداری به عنوان جرمی تعزیری به موجب ماده ۲۰۸ قانون مجازات اسلامی خارج میگردد و سایر موارد ادله اثبات اعلامی در ماده ۱۶۰ مد نظر قرار میگیرد.
اقرار
یکی از راه های اثبات کلاهبرداری اقرار است که به معنی ادعای شخص علیه خود میباشد.
اگر چنانچه شخصی اقرار یا به تعبیری به انجام جرم خود اعتراف نماید که البته این اقرار میبایست دارای شرایط ویژهای باشد قاضی میتواند به وقوع جرم کلاهبرداری پی برده و حکم مربوطه را صادر نماید.
شهادت
از دیگر راه های اثبات کلاهبرداری شهادت است.
ماده ۱۹۹ قانون مجازات اسلامی به شرایط و حد نصاب شهادت را این گونه بیان مینماید که نصاب شهادت در کلیه جرایم، ۲ شاهد مرد است مگر در زنا، لواط، تفخیذ و مساحقه که با ۴ شاهد مرد اثبات میگردد.
برای اثبات زنای موجب حد جلد، تراشیدن یا تبعید، شهادت ۲ مرد و ۴ زن عادل نیز کافی است.
زمانی که مجازات غیر از موارد مذکور است، حداقل شهادت سه مرد و دو زن عادل لازم است.
قسامه
شیوه اثبات قتل یا جنایت بدنی قسامه است، بنابراین در اثبات کلاهبرداری کاربردی نخواهد داشت.
سوگند
سوگند از جمله اشکال و راه های اثبات کلاهبرداری است.
به واسطه آن فرد مدعی میتواند در حضور قاضی و در حالی که به سن رشد رسیده و از سلامت کامل عقل برخوردار باشد با اختیار و اراده آزاد به طور کاملا شفاف و صریح ادعای خود را مطرح کند.
در طی این ادعا فرد باید خداوند را گواه راستی خود بگیرد و میتواند از جمله اقدامات و ادله اثبات دعوا باشد.
علم قاضی
در طی رسیدگی به پرونده قاضی دادگاه با توجه به مستندات پرونده به اطلاعات و آگاهی دست پیدا میکند که با تکیه بر آن ها میتواند حکم صادر نماید.
البته این علم میبایست مبتنی بر شواهد و مستندات پرونده باشد.
همچنین به منظور دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر در خصوص راه های اثبات کلاهبرداری میتوانید با مشاورین موسسه دادفروز در ارتباط باشید.
|
|
بدون دیدگاه