سفته امانت چیست؟ در امور بانکی، اسناد تجاری همچون چک و سفته و برات به عنوان وسیله پرداخت، جایگاه خود را در روابط معاملاتی میان تجار و حتی مردم عادی پیدا کرده‌اند.
روز به روز بر استفاده از این اسناد تجاری در روابط معاملاتی منعقد شده فی مابین افراد مذکور افزوده می‌شود.
به همین دلیل نیز قانونگذار درصدد حمایت‌های هرچه بیش‌تر از این اسناد تجاری برآمده است.
همچنین برای هر کدام از آن‌ها ضمانت اجراهای خاصی را در نظر گرفته تا اگر کسی مبلغ مندرج در این اسناد تجاری را نپرداخت یا از اسناد مزبور سوءاستفاده کرد با ضمانت اجراهای سنگین حقوقی و قانونی روبرو شود.
برخی از اسناد تجاری همچون سفته معمولاً به عنوان وسیله پرداخت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
زمانی صادر می‌شوند که شخصی بخواهد به وسیله این سند، در معاملات وجوهی را پرداخت نماید.
به وسیله این اسناد در واقع وجوه مختلف میان اشخاص مورد رد و بدل قرار میگیرد.
فهرست مطالب
شرایط استفاده از سفته ضمانت
گاهی اوقات از سفته به عنوان وسیله پرداخت استفاده نمی‌شود بلکه به عنوان وسیله تضمین پرداخت و انجام تعهد توسط متعهد صادر می‌شود.
اگر سفته برای تضمین پرداخت یا انجام تعهد در اختیار دارنده آن قرار گرفته باشد؛ این سفته به عنوان امانتی در دست دارنده آن محسوب می‌شود.
دارنده فقط در صورتی می‌تواند از آن استفاده کند که بتواند عدم انجام تعهد یا پرداخت نشدن مبلغی که سفته برای ضمانت آن صادر شده را به اثبات رساند.
اگر دارنده سفته بدون اثبات عدم انجام تعهد یا نقض تعهدات توسط طرف دیگر سفته را به شخص دیگری منتقل نماید، آن را تلف و مفقود نماید یا حتی مبادرت به نقد کردن آن نماید، جرم خیانت در امانت سفته محقق می‌گردد که یکی از جرائم بسیار سنگین در حوزه حقوق کیفری میباشد.
با توجه به دعاوی تجاری برای اجتناب از روبه‌رو شدن با ضمانت اجراهای قانونی ابتدا باید بدانیم که سفته امانی چیست و قانونگذار چه شرایطی برای آن در نظر گرفته است.
سفته امانت چیست؟
اسناد تجاری به ویژه سفته معمولاً وسیله پرداخت در معاملات هستند.
اشخاص از آن‌ها برای پرداخت وجوه مختلف استفاده می‌نمایند.
گاهی اوقات افراد در معاملات مختلف همچون خرید خودرو، تضمین پرداخت اقساط یا سایر امور، مبادرت به دادن سفته به دیگری می‌نمایند که چنین سفتهای سفته امانت نامیده می‌شود.
یکی دیگر از موارد رایج سفته امانتی، سفتهای است که مستاجر بابت تضمین تخلیه ملک در تاریخ مشخص شده در قرارداد اجاره به موجر می‌دهد.
به این منظور که چنانچه مستاجر از تخلیه ملک در تاریخ مشخص شده استنکاف کرد موجر بتواند بر مبنای سفته امانتی که در اختیار دارد اقدامات قانونی لازم را انجام دهد.
در همه مواردی که سفته به دیگری داده می‌شود دارنده سفته نباید خیانت در امانت کند.
همچنین او نمی‌تواند جز در مواردی که در قرارداد فی مابین طرفین مشخص شده اقدامات قانونی خاصی را برای وصول سفته انجام دهد.
بنابراین سفته امانی، سفتهای میباشد که صادرکننده آن را به عنوان تضمین انجام تعهدات و نه به عنوان وسیله پرداخت به دارنده سفته تحویل می‌دهد.
دارنده سفته صرفاً در صورت نقض تعهدات از سوی طرف مقابل می‌تواند اقدامات قانونی لازم را بر مبنای سفته انجام دهد.
اثبات سفته امانت
همان‌طور که گفته شد اصل بر این است که سند تجاری به عنوان وسیله پرداخت مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر کسی مدعی امانی بودن سفته است باید آن را به اثبات برساند.
همین مسئله در عمل نیز میان دارنده سفته و صادرکنندگان سفته مشکلات بسیار زیادی را به وجود می‌آورد.
چرا که گاهی اوقات دارنده سفته مبلغ مندرج در سفته را به اجرا می‌گذارد اما صادرکننده مدعی می‌شود که سفته صادر شده، از نوع سفته امانتی بوده است.
دارنده سفته حق انجام اقدامات قانونی در خصوص آن سفته را ندارد.
این موضوع ممکن است که به دادگاه ارجاع شده تا قاضی پرونده به موضوع رسیدگی نماید.
اگر در متن سند تجاری تضمینی بودن یا امانی بودن آن سفته قید نشده باشد اثبات امانی بودن آن بسیار دشوار می‌شود.
این موضوع به معنای غیر ممکن بودن اثبات امانی بودن سفته نیست.
صادرکننده سفته می‌تواند با هر یک از ادله اثبات دعوا از قبیل وجود قرارداد یا وجود شاهدان برای ثابت کردن امانی بودن سفته استفاده نماید و دعوای خود را به اثبات برساند.
فرض کنید که صادرکننده سفته و دارنده آن قرارداد جداگانه‌ای میان خود تنظیم کرده‌اند.
در آن قرارداد تصریح کرده‌اند که سفته از نوع سفته امانت بوده و بابت تضمین انجام تعهدات به دارنده سفته داده شده است.
صادرکننده سفته در این صورت می‌تواند این قرارداد را که یک سند عادی محسوب می‌شود ارائه داده و با تمسک به آن ادعای خود مبنی بر امانی بودن سفته را اثبات نماید.
حال در همین مثال فرض کنید که دو نفر شاهد نیز در زمان انعقاد قرارداد حضور داشته‌اند و ذیل قرارداد را امضا کردند.
در این صورت میتوان از شهادت شهود نیز برای اثبات امانی بودن سفته استفاده کرد.
نحوه اثبات امانی بودن سفته
برای اثبات امانی بودن سفته، صادرکننده سفته باید به یکی از دفاتر و خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند.
سپس شکواییه‌ای را در این خصوص به ثبت برساند تا پرونده جهت رسیدگی و انجام تحقیقات مقدماتی به دادسرا ارجاع شود.
اگر دادسرا دلایل صادرکننده سفته مبنی بر امانی بودن سفته را موجه تشخیص دهد پرونده را جهت احراز تخلف دارنده سفته مبنی بر استفاده غیرقانونی از سفته امانت به دادگاه ارجاع می‌دهد.
دادگاه نیز به پرونده رسیدگی کرده و حکم مقتضی را در این زمینه صادر می‌نماید.
حکمی که قاضی پس از استماع اظهارات طرفین صادر می‌نماید ظرف ۲۰ روز در دادگاه تجدید نظر استان قابلیت تجدید نظرخواهی دارد.
پس از آن قطعیت می‌یابد و دیگر نمی‌توان به آن اعتراض نمود.
نتیجه‌گیری
اسناد تجاری همچون چک و سفته و برات کاربرد بسیار زیادی در روابط معاملاتی مردم پیدا کرده‌اند.
به همین جهت مورد حمایت‌های ویژه قانونگذار قرار گرفته و قانونگذار برای آن‌ها امتیازات زیادی در نظر گرفته است.
با این حال گاهی از اوقات از سند تجاری سفته به عنوان وسیله پرداخت استفاده نمی‌شود بلکه سفته به عنوان ابزاری برای تضمین تعهدات مورد استفاده قرار میگیرد.
در چنین شرایطی این سفته را سفته امانت می‌نامند.
یعنی این سفته به عنوان امانت در اختیار گیرنده آن قرار میگیرد.
گیرنده تنها در صورتی می‌تواند آن را به اجرا بگذارد که تعهدات قراردادی طرفین نقض شده باشد.
امانی بودن سفته می‌تواند مورد اختلاف واقع شود.
در این صورت کسی که مدعی امانی بودن سفته است باید به دادسرا رفته و مدارک لازم را در این خصوص ارائه دهد تا بتواند تخلف گیرنده مبنی بر استفاده از سفته را به اثبات برساند.
مسائل حقوقی مربوط به سفته امانتی از جمله شایع‌ترین و مهم‌ترین موضوعات در حوزه حقوق و اسناد تجاری می‌باشند.
بنابراین چنانچه در این زمینه نیازمند مشاوره حقوقی تخصصی هستید با تیم حقوقی دادفروز در ارتباط باشید.
سوالات متداول
- سفته امانت چیست؟
عبارت از سفتهای میباشد که به عنوان وسیله تضمین تعهدات در اختیار گیرنده آن قرار میگیرد و به عنوان وسیله پرداخت مورد استفاده قرار نمیگیرد.
- امانی بودن سفته را با استفاده از چه دلایلی میتوان اثبات کرد؟
برای اثبات امانی بودن سفته میتوان به دلایل مختلفی از قبیل شهادت شاهدان یا قرارداد منعقد شده فی مابین طرفین استناد کرد.
- آیا استفاده از سفته امانتی جرم است؟
اگر دارنده سفته برخلاف شرایط توافق شده در قرارداد از سفته امانتی استفاده نماید یا آن را به دیگری منتقل نماید جرم خیانت در امانت سفته امانت محقق می‌شود.
برای مرتکب این جرم مجازات نسبتاً سنگینی نیز در نظر گرفته شده است.
باسلام،چندین بار شده که دربانک رفاه ومسکن از حسابم پول کم شده هیچ کاری نتونستم انجام بدم و کفتن واسه شکایت باید یک میلیون پول هزینه کنی حدود۵یا۶ سال پیش تا از دادگاه بفهمی چرا کسر شده آخه مگه واسه هرکاری به دادگاه میروند؟ اصلا چرا دربانک دولتی ریال من اینوراونور بشه ودرضمن جناب کارمند اتاق بازرسی وشکایات کار شما چی هست بنده میتونم سوال کنم اون حقوق ماهانه کارمند رسمی که حداقل ۵ برابر کارگر بخش خصوصی هست میگیری واسه چه کاری میگیری و کارت چی هست ؟ کی بمن جواب خواهد داد؟
معیار ارزش گزاری سیم کارت دائمی قیمت بازار است یا قیمت رسمی مخایرات؟
سلام وقت بخیر یکی از نزدیکان قصد جدایی دارن ولی نمیخان تا زمانیکه همه چیز اوکی نشده از خونه برن و میخان وسایلشونو ببرن میترسن داماد نده یا بلایی سر وسایل بیاره آیا امکان این هست ک تا وقتی در منزل همسر هستن مامور بیارن و وسایل رو ببرن؟
سلام
برادر من از همسرش به صورت توافقی جدا شدن و همسرشون درخواست استرداد جهیزیه رو داده و با مامور اومدن کل زندگی رو جارو کردن و بردن.
هم وسایل داخل سیاهه و هم سایر لوازم برادرم.
خیلی از وسایل به خاطر اسباب کشی به منزل آخرشون به خانه ی پدر خانومش انتقال دادن ولی هیچ کدوم زیر بار نمیرن و به دادگاه گفتن این اموال توسط برادرم سرقت شده.
چکار باید بکننن؟
سلام ممکنه فعلاگیریک کلاه بردارافتادم که هم تهمت میزنی هم چک پاس نشد. همه زنش سقط جنین کرده تقصیرمن انداخته.من کسی را ندارم کمکم کند. بخاطرضربه ی ک ب سرم خورد خونه نشینم. چیکارکنم. آنلاین نمیتونم ازاینترنت شکایت کنم. بخدابدبختم کرد
سلام بسیار مطالب مفید بود وبه اطلاعات حقوقی درمورد سفته و… آگاه شدم که در بازار ضروری است
زنده وسلامت باشید