اموال منقول چیست؟

اموال منقول چیست؟ یکی از تقسیم بندی‌های مهمی که در قراردادهای ملکی و قانون مدنی برای انواع اموال آمده اموال منقول است.

منقول به آن دسته از اموالی گفته می‌شود که قابلیت جابجایی از محلی به محل دیگر را داشته باشد.

بدون آنکه این جابجایی سبب آسیب زدن به مال یا محل استقرار آن شود.

میز، صندلی کتاب و امثال آن از انواع اموال منقول هستند.

اموال جمع مال است و آن چیزی است که قابل استفاده بوده و ارزش مبادله اقتصادی و داد و ستد داشته باشد.

فرق بین مال و شی این است که مال همواره دارای ارزش مبادله اقتصادی و قابل تبدیل به پول است ولی شی ممکن است ارزش مبادله اقتصادی داشته یا نداشته باشد.

نیازی نیست که مال محسوس و مادی باشد.

بطور کلی حقوقی که ارزش مالی و اقتصادی داشته باشند نیز جزء اموال به شمار می‌آیند هر چند که موضوع آنها شی معین مادی نباشد.

بنابراین حق مخترع و مولف نسبت به آثار فکری خود یا طلبی که کسی از دیگری دارد جزء اموال محسوب می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مسائل حقوقی و دعاوی ملک در خصوص تقسیم بندی انواع مال به منقول و غیر منقول است.

در این مقاله قصد داریم به تعریف اموال‌منقول بپردازیم و مصادیق، انواع آن و راه تمییز و تشخیص مال منقول از غیر منقول را مطابق قانون بیان کنیم.

اموال منقول چیست؟

مال منقول مالی است که قابلیت جا به جایی دارد و می‌توان آن را از محلی به محل دیگر منتقل کرد.

مثال‌های زیادی می‌توان برای انواع اموال‌منقول بر شمرد از جمله اتومبیل، دوچرخه، گوشی موبایل، کتاب، میز تلویزیون و نظایر این موارد.

البته منظور جا به جایی بدون آسیب است؛ یعنی باید به نحوی باشد که نه به خود مال منقول و نه به محلی که مال‌منقول در آن قرار گرفته است آسیب وارد شود.

اموال منقول مالی است که می‌توان آن را جابجا و از محلی به محل دیگر منتقل نمود.

البته جابجایی باید بدون آسیب زدن به مال باشد.

به عنوان مثال آجر، هنگامی مال منقول حساب می‌شود که در بنای ساختمان به کار نرفته باشد.

و تا زمانی که در بنای یک ساختمان نصب نشده است و جابجایی آن آسیبی نمی‌رساند، منقول محسوب می‌شود.

در نقطه مقابل مال منقول نیز مال غیرمنقول قرار دارد که آن اموال قابل جابجایی نیستند مثل زمین، کوه و معدن.

اقسام اموال منقول

با عنایت به توضیحاتی که داده شد، متوجه شدیم که روزانه در محیط اطرافمان با بسیاری از اموال منقول سر و کار داریم.

اما در خصوص برخی از این اموال باید دقت کنیم تا بتوانیم آنها را تشخیص بدهیم و از آثار حقوقی منقول بودن مال استفاده کنیم.

قانون مدنی یک تقسیم بندی در خصوص این دسته از اموال ارائه می‌دهد که به شرح ذیل است.

• اموالی که ذاتا منقول هستند مانند اتومبیل موبایل و مواردی از این قبیل.
• اموالی که در حکم منقول هستند یعنی از حیث صلاحیت دادگاه‌ها در حکم مال منقول تلقی می‌شوند و دادگاه صالح آنها همان دادگاه صالح اموال منقول است.

تمامی دیون مانند قرض، رهن یا هر دین مالی دیگر در حکم مال منقول هستند و آثار حقوقی بر آنها حاکم است.

تشخیص و شناسایی اموال منقول از غیر منقول و اقسام اموال غیر منقول با توجه به اینکه هر یک از این اموال آثار حقوقی متفاوتی دارند لازم است.

اهمیت این امر به طور ویژه در بحث صلاحیت دادگاه‌ها نمایان می‌شود.

بدین دلیل که دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی راجع به اموال منقول و غیر منقول با یکدیگر متفاوت است.

به تبع آن هزینه دادرسی نیز در دعاوی اموال منقول و غیر منقول متفاوت می‌باشد.

در خصوص توقیف اموال منقول و غیر منقول نیز احکام متفاوتی وجود دارد.

پس لازم است تا بتوانیم اموال‌منقول و غیر منقول را از یکدیگر تشخیص دهیم تا در مواقعی که نیاز به طرح دعوی در دادگاه داریم دچار مشکل نشویم.

اقسام اموال غیرمنقول

این دسته از اموال که بر خلاف اموال منقول قابلیت جا به جایی و نقل و انتقال نداشته و همانند اموال منقول قانون مدنی آن را تقسیم بندی کرده است.

اموال غیر منقول به ۴ دسته تقسیم می‌شوند.

• ذاتی.
• غیر منقول به واسطه عمل انسان.
• حکمی.
• تبعی.

اموال غیر منقول ذاتی یا طبیعی مانند زمین و ساختمان است.

غیر منقول به واسطه عمل انسان مانند در و پنجره و آجر ساختمان که ذاتا منقول هستند ولی وقتی به واسطه عمل انسان در ساختمان‌سازی به کار می‌روند غیر منقول تلقی می‌شوند.

اموال غیرمنقول حکمی ذاتا منقول‌اند ولی قانون گذار از حیث صلاحیت محاکم آنها را در حكم غيرمنقول دانسته مانند تراکتور، وسایل زراعت که برای مصارف کشاورزی به کار می‌روند به شرط اینکه مالک آنها و مالک زمین یک شخص باشد.

غیر منقول تبعی مانند دعوای مطالبه اجرت المثل که به تبع اصل موضوع از حیث صلاحیت محاکم در حکم دعوای مال غیر منقول است.

جمع بندی

اموال‌منقول به آن دسته از اموالی گفته می‌شود که قابلیت جابجایی از محلی به محل دیگر را داشته باشد بدون آنکه این جابجایی سبب آسیب زدن به آن مال و یا محل استقرار آن شود.

میز، صندلی، کتاب و امثال آن از انواع اموال منقول هستند.

در نقطه مقابل این اموال نیز مال غیر منقول قرار دارد که قابل جابجایی نیستند مثل زمین، کوه و معدن.

قانون مدنی اموال‌منقول را به دو دسته تقسیم می‌کند اموالی که ذاتا منقول هستند مانند اتومبیل و موبایل و اموالی که در حکم منقول هستند یعنی از حیث صلاحیت دادگاه‌ها در حکم مال منقول تلقی می‌شوند مانند قرض و تمامی دیون دیگر.

از آنجا که امروزه دعاوی ملک بسیار مطرح می‌شود پیشنهاد می‌کنیم همواره با مشاورین موسسه دادفروز در ارتباط باشید تا ضمن دریافت مشاوره، راهکارهای مناسبی در خصوص پرونده‌های حقوقی خود دریافت نمایید.